Agarbiz o’zbekistonimizni dunyoga tarannum etmoqchi, uning qadimiy tarixi va yorug; kelajagini ulug’lamoqchi, uni avlodlar xotirasida boqiy saqlamoqchi bo’lsak, avalombor buyuk yozuvchilarni, buyuk shoirlarni

БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИДА МУСИҚИЙ ҚОБИЛИЯТЛАРНИ
РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ АҲАМИЯТИ 
 
КАДИРОВА У., Низомий номидаги ТДПУ 
 
Барчамизга маълумки, қобилиятлар шахснинг индивидуал психологик хусусиятлари саналиб, кишилар 
бири - бирларидан қобилиятлари орқали фарқ қиладилар. Маданий ҳаётни кузатар эканмиз, унда қобилиятсиз 
кишини учратмаймиз, аммо унинг даражалари турлича эканини хам кўришимиз мумкин. Қобилиятлар сифати 
ва миқдори билан фарқланади. Шахснинг қобилиятида мавжуд бўлган ўринни босишлик имконияти кўриш ва 
эшитишдан маҳрум бўлган инсонларни махсус ўқитиш орқали рўёбга чиқади. Ҳаётда кўр мусиқачи, артист, 
шоир, рассом каби бошқа шу каби касб эгалари етишиб чиққанлиги кўп учрайди. Ҳатто эшитиш қобилияти 
паст ёки умуман йўқлиги ҳам касбий мусиқавий қобилиятнинг ривожланишига кескин халақит бермаслиги 
мумкин.
Қадимдан мусиқа саънати жамият ижтимоий тараққиётининг барча босқичларида инсонни тарбиялаш 
ва маънавий бойитиш воситаларидан бири сифатида хизмат қилиб келганлиги сир эмас. Ҳозирги замонда - фан 
ва техника тараққий этган даврда мусиқанинг тарбиявий аҳамияти янада кучаймоқда. Мустақиллик шарофати 
билан маданий ҳаётимизда адабиёт ва мусиқа саънатининг барча соҳаларида янгича тамойиллар шакллана 
бошлади. Айниқса, миллий мусиқамиз, миллий қадриятларимиз, хор ансамбли, якка мусиқа, фольклор жанри, 
халқ оғзаки ижоди ва рақс саънатига катта эътибор берилди.
Бошланғич синф ўқувчиларида мусиқий қобилиятларнинг шаклланиши ва рўёбга чиқиш жараёни 
мухим педагогик-психологик жараён хисобланиб, у ҳам худди бошқа соҳаларга нисбатан қобилият 
тараққиётининг қонуниятларига бўйсунади. Мусиқий қобилият бошланғич синф ўқувчиларида мусиқага 
нисбатан қизиқиш ўйғотиш, мусиқа куйлаш ва тинглашни шакллантириш, мусиқа саводини эгаллаш, нотани 
тушуниш, хор бўлиб куйлаш, чолғу асбобларида куй ижро этиш кабиларни амалга оширишда ўз ифодасини 
топади. Шунингдек, мусиқий қобилиятни ривожлантиришнинг асосий босқичлари мавжуд бўлиб, унинг энг 
юқори босқичи бўлган мусиқавий талантни тарбиялаш ва уни тўғри йўналтира олиш муҳим мусиқа 
ўқитувчисидан юксак педагогик махорат ва пухта тайёпргарликни талаб этади.
Шундай экан, жамиятда талантли шахсларга нисбатан мухтожлик сезилса, бундай инсонларнинг камол 
топиши учун зарур шарт-шароитлар мактаб давридаёқ яратилса, бундай вазиятда баркамол ёшларнинг 
шаклланишига имконият туғилади. Шунинг учун биз ўқувчиларимиз, ёшларимиз, халқимиз дидини 
пасайтириш, тушириш йўлидан эмас, аксинча, кўтариш, юксалтириш йўлидан боришимиз – маданият, санъат, 
адабиёт ва мусиқа аҳлининг миллий бурчи ва вазифаси бўлмоғи лозим.