Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги

114 
15 
Фавқулодда вазиятларда аҳолининг муҳандислик муҳофазасини 
ташкил этиш……………………………………………………………. 
117 
16 
Э
кологик муҳит бузилишининг инсон ҳаѐтий фаолиятига 
зарарли таъсири ва унинг
натижасида юзага келаѐтган муаммоли 
вазиятлар………………………………………………………………… 
121 
17 
Ўзбекистон, марказий осиѐ минтақаси ва халқаро миқѐсда 
юзага келаѐтган экологик таҳдидлар…………………………. 
135 
18 
Хавфли юқумли касалликларнинг юқиш йўллари ва олдини 
олиш чора тадбирлари…………………………………………. 
140 
19 
Фавқулодда вазиятлар юзага келганда биринчи тиббий 
ѐрдам ва ўз-ўзига ѐрдам кўрсатиш……………………………. 
151 
 
Адабиѐтлар рўйхати…………………………………………………….
 
177 

---

5
Кириш. 
Мустақил Ўзбекистон Давлатимизнинг кийинги иқтисодий ва 
маданий тараққиѐти олий ўқув юртларимиз олдига қўйган вазифаларнинг 
нечоғлик мувоффақият билан бажарилиши кўп жихатдан боғлиқдир. 
Чункий олий ўқув юртлари талабаларини мехнатга, ижтимоий хаѐтга 
таѐрлашдек улкан вазифаларни бажариш, олий таьлим муассасаларида 
―Хаѐт фаолияти хавфсизлиги‖ фанини ўтишда хавфсизлик ва мехнат 
қонунларига риоя қилишга асос солинди, ўз касбига мухаббат уйғотиб 
билим, кўникма, ва малакаларини хосил қилади. ―Талим тўғрисидаги‖ 
қонун ва ―Кадирлар тайѐрлаш миллий дастури‖ да уқтириб ўтилганидек, 
талабаларга мехнат тарбиясини бериш, касиб танлашга йўллаш ишларини 
ўргатиш, уларнинг билим ва касбий махоратини хосил қилиш мухим 
вазифадир. Бунинг учун таьлим муассасаларида ―Хаѐт фаолияти 
хавфсизлиги‖ фанини тўғри ташкил этиш учун аввало олий ўқув 
юртларида яхши жихозланган ўқув жихозлари, тажриба ва ўқув 
хоналарини ташкил этишни зарур. ―Хаѐт фаолияти хавфсизлиги‖ фанида 
олий ўқув юртларида талабаларга хаѐтий фаолиятимизни хавфсизлигини, 
фуқоролар мухофазасини, мехнат мухофазасини ва инсон организимига 
зарарлий хавфлий моддаларни тасирини фавқулотда холатларда 
харакатланиш тартиби ва уни олдини олиш чора тадбирларини ўргатади.
Мамлакатимизда сўнгги йилларда таълим тизимида қабул қилинган 
меъѐрий-ҳуқуқий ҳужжатлар келажак авлодни янада ўқимишли, ҳар 
томонлама билимдон қилиб тарбиялашни талаб этади. «Ҳаѐт фаолияти 
хавфсизлиги» ўқув фанига ҳукумат томонидан катта эътибор 
қаратилаѐтгани инсон хавфсизлиги мамлакатимизда давлат сиѐсати 
даражасига кўтарилганидан далолат беради ва бу йўналишдаги саъйи 
ҳаракатларни янада фаоллаштириш зарур эканлигини кўрсатади. Чунки 
фавқулодда ҳолатларда тўғри ва тезкор қарор қабул қила оладиган, юксак 
ахлоқий ва маънавий фазилатларга эга, ўзини ҳамда ѐн атрофдагиларни 
турли тусдаги фавқулодда вазиятларнинг зарарли таъсиридан ҳимоя қила 
оладиган баркамол авлодни вояга етказиш бугунги куннинг асосий 
вазифаларидан биридир. 
Барча фуқароларнинг хуқуқий меъѐрларга риоя этиши, қонун 
талабларини бажариши, қонунга итоаткорлиги, демократик фуқаролик 
жамиятда хуқуқий маданиятнинг юқори даражасини кўрсатади. Биз ўз хақ-
хуқуқларини танийдиган, кучи ва имкониятларига таянадиган, атрофида 
содир 
бўлаѐтган 
воқеа-ходисаларга 
мустақил 
муносабат билан 
ѐндашадиган, айни пайтда шахсий манфаатларини мамлакат ва халқ 
манфаатлари билан уйқун холда кўрадиган эркин, хар жихатдан баркамол 

---

6
инсонларни тарбиялашимиз зарур. Энг мухими, барча ривожланган 
хуқуқий демократик давлатлар қатори қонун асосида яшашни 
ўрганишимиз зарур. Шундай экан инсон мехнатини қонунлар 
доирасида мухофаза қилишни ўрганиш хар бир инсоннинг хаѐтда 
мустақил ўз ўрнини эгаллашида мустахкам пойдевор бўлиб хизмат қилади. 
Шу сабабдан хам мехнатни мухофаза қилиш