Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги

Кимѐвий авариядан кейин қандай ҳаракат қилиш лозим? 
АКХМдан 
заҳарланишда барча жисмоний ишларни четга суриб кўп миқдорда 
ичимлик (чой, сут) ичинг ва зудлик билан шифокорга мурожаат қилинг. 
Бинога кириш учун фақатгина унда АКХМнинг мавжудлиги борасида 
назорат текшируви ўтказилгандан сўнггина рухсат берилади. Агар сиз 
АКХМнинг бевосита таъсирига тушиб қолган бўлсангиз биринчи навбатда 
душ қабул қилинг. Кийим-кечакларни ювинг, ювишнинг иложи бўлмаса 
ташлаб юборинг. Хоналарни тез-тез нам латтада тозалаб туринг. Сув 
қувурлари (қудуқлар)даги сувдан ичманг, томорқа экинлари ва мевалари, 
шунингдек, кимѐвий авариядан кейин сўйилган чорва моллари ва қушлар 
гўштларини уларнинг хавфсиз эканлиги расман аниқланмагунича 
истеъмол қилманг. 
Кучли таъсир этувчи заҳарли моддаларнинг заҳарловчи хусусиятлари 

---

103
Ис гази - рангсиз ва ҳидсиз газ. Ис газининг асосий хавфли томони 
шундаки, у ўпка орқали қон ҳужайраларига тез кириб олиб, унда мавжуд 
бўлган кислород ўрнини эгаллайди. Бунинг натижасида организмда 
кислород етишмовчилиги (гипоксия) келиб чиқади. 
Ис гази билан заҳарланишни келтириб чиқарувчи сабаблар 
Заҳарланиш бензинли двигателлар ишлаши (ишланган газлар) дан, 
табиий газ ѐнишидан, ѐнғин пайтида ҳамда баъзи саноат обектларида рўй 
бериши мумкин. Яхши шамоллатилмайдиган ѐпиқ хоналарда, масалан, 
гаражларда ис гази билан заҳарланиш кўп содир бўлади. Автомобил 
двигателини доим очиқ ҳавода қиздириш лозим. Уни ҳеч қачон чекланган 
ѐпиқ жойда қиздирмаслик керак. 
Ис гази билан заҳарланишнинг белгилари ва аломатлари 
■
Бош оғриғи, кўнгил айниши. 
■
Нафас чалғиши. 
■
Тери олча рангини касб этиши. 
■
Ис газининг узоқ вақт ва бевосита таъсири ўлимга олиб келиши 
мумкин. 
Аммиак—
одатдаги шароитда ўткир нашатир спирт ҳиди бор рангсиз 
газ, ҳаводан енгил. 33°С ҳароратда ѐки юқори босимларда осонгина суюқ 
ҳолатга ўтади. Сувда яхши эрийди ва кислородли муҳитда ѐнади. Аммиак 
билан ҳавонинг қуруқ аралашмасининг портлаш хусусияти мавжуд 
(ҳарорат 18°С бўлиб, аралашма таркибида 16-28 % атрофида аммиак 
бўлса). Бўғувчан ва нервотроп таъсирга эга. 
Аммиак газининг одамлар яшайдиган ҳудудда ҳаводаги мумкин 
бўлган миқдори 0,04 мг/м
3
, энг кўпи билан 0,2 мг/м3 га тенг. Агар газнинг 
миқдори 40,0 мг/м3 бўлса, кўз ачишиб ѐшланади ҳамда нафас олиш 
йўллари қаттиқ ачишади. 
Газнинг ўлимга олиб келиши мумкин бўлган миқдори 1500-2700 
мг/м3. га тенг. Газнинг сувдаги 10 %ли эритмаси