Қадимги Русда ва собиқ Иттифоқда жисмоний маданият Режа

Қадимги славян ва Киев Русида болаларнинг тарбияси. Қадимги Русда болаларни 3 ёшидан жиддий диний маросим “сочини олиш” кутиб олган. Болаларни сочини олгандан кейин биринчи бўлиб отга миндирган. 6-7 ёшидан болалар аёллар тарбия қўлидан эркакларга ўтган.
Князь (аскарлар бошлиғи) қўшинлари болаларини тарбиялашда улар ўз аънаналари эга бўлган ва шаклланган. Агар оддий халқни болаларини тарбиялашда асосан устиворлик мехнатга йўналтирилган, Киев Русида қўшинлар болаларини эса эрта ёшдан келажакда профессионал харбий бўлиб этишлиги учун тайёранган. Соч олиш маросими хам харбий тарзда ўтказилган. 3 ёшли болани отаси отга миндирган.
Жангчиларни тайёрлашда отда юришда малакасини ошириш билан бирга хамма турдаги совуқ қуроллардан фойдалана билишга асосий ахамият берилган. Ёш болаларнинг жисмоний тарбия воситаси сифатида югуриш, тоққа чиқиш машқлари ва кураш элементларидан фойдаланилган. Қиш вақтида болаларнинг кўнгил хушлиги бўлиб кенг тарқалган чанада, чанғида, конькида учиш, қорбўрон ва “қорли қасрни ишғол қилиш” ўйинлари билан ўйнашган ва шуғулланишган.
Рамоновлар шохлиги давридаги тарбия.
Шубхасиз, халқнинг жисмоний тарбиясини ривожланишида катта ахамиятга эга бўлган ва эркакларнинг ўзига хос овунчоғи (тамошаси) бўлган бу қўл жанги хисобланади.
Чет элликларнинг таърифларига кўра, бу ўйин бизлар учун энг тушунарсиз деб таърифланган, яъни “... жангчилар бир-бирини аямасдан қўл ва оёқлари билан кетма кетликда урар эдики, улар хатто бир-бирини ейишга тайёр бўлиб туйиларди, яъни юзларидаги ифода шуларни англатарди; жанг тугандан кейин улар энг яқин ишончли дўст бўлиб қолаверарди” – деган. Жанглар учта хил кўринишда бўлган: бирга бир, жамоага жамоа ва қишлоқма қишлоқ.
Жанг қойидалари оддий бўлган: ётган жангчини уриш, қўлқоплар ичига қўрғошин тош ёки бошқа жисмлар солиш ва орқадан хужум қилмаслик ва х.к лар тақиқланган. Жанглар кўпинча Масленитсада ўтказилган бўлиб, дарё ва кўлларнинг муз устида олиб борилган ва жангчилар белигача ечинишга мажбур бўлган. Ўғил болаларга бундай машқларни кичик ёшидан ўргатишган. Энг кичик 5-6 ёшлар бўйича алохида жанглар блиб ўтган, 12-13 ёшли ўсмирлар эса булар катталар билан тенг жамоа жангларида қатнашиш мумкин хисобланган.