Adabiyotshunoslik kafedrasi

TOPISHMOQ, CHISTON – jahondagi barcha xalqlarning og‘zaki ijodida uchraydigan janrlardan biri. Topishmoq xalq og‘zaki ijodining qadimiy va ommaviy janri bo‘lib, unda insonni qurshab olgan tabiat, borliqdagi narsalar va hodisalar jamiyat taraqqiyotining turli bosqichlaridagi kishilar tafakkuri darajasida tushuniladigan va shu janoning o‘ziga xos badiiy shaklida aks ettirilgan.

«DEVONU LUGOTIT TURK» ASARI - Bu asar qabilachilik tuzumi davri adabiyotining namunalarini, mavzusi va ifoda mazmuniga qarab, mehnat qo‘shiqlari, qahramonlik qo‘shiqlari, mavsum va marosim qo‘shiqlari, ishqiy-lirik va ta’limiy she’rlar hamda maqollar kabi guruhlarga bo‘lib bergan. Olim bularni qabila va uruglar ichida yurib tekshirgan va to‘plagan.

KOLORIT – badiiy asarda tasvirlangan o‘ziga xos xususiyatlar, urf-odatlar va milliy ruh.

“PANJ GANJ” DOSTONLARI: 1. «Mahzanul-asror» (sirlar xazinasi) 2. «Xusrav va Shirin» 3. «Layli va Majnun» 4. «Haft paykar» 5. «Iskandarnoma» dostonlari.

TATABBU’ - bir shoir tomonidan badiiy qolipga solingan bir xil mazmun boshqa shoir tomonidan davom ettiriladi, unga ergashib, uni yangi formaga, yangi ifodaga qolipiga solinadi. Natijada bir mazmun turli badiiy formaga tushadi, turli variantdagi she’riy asarlar maydonga keladi. Tatabbu’ XIX-XX asrlar she’riyatida keng qo‘llangan adabiy usullardan hisoblanadi. Usha davrda yashab ijod etgan Muqimiy, Zavqiy, Avaz kabi shoirlar she’riyatdagi bu usulda ko‘plab asarlar yaratgan. Furqat o‘zining «Sarguzashtnoma» asarida bu badiiy usul xaqida quyidagilarni yozgan edi: «hamisha majlis buyod aylab zodai tablarimizdin mushoira kilur edik va bir g‘azalda tatabbu’ kurguzub, bir mazmun xar ifoda topar erdi»,