Adabiyot Abituriyentlar uchun 3-qism mustaqillik davri o‘zbek adabiyoti

Qo‘chqor: — Kuladiyammi?
Olimjon:— Bo‘lmasam-chi? Kuladi, baqiradi, shivirlaydi! Bu —mikrosxemalarning xarakteriga bog‘liq.
Qo‘chqor: — Ah-ha... Xo‘p, o‘sha... ayol-robotlaring ishdan keyin garajga borib yotadimi?
Olimjon:— Shunaqa desayam bo‘ladi. Lekin garaj yotoqxona tipida quriladi. Eng asosiysi, Qo‘chqor aka, bu robotlar arzonga tushadi. Yoqilg‘i kerak emas, batareyalarda ishlaydi. Ikkinchidan, ularni tinimsiz ishlatish mumkin. Issiq demaydi, sovuq demaydi, kechasimi, kunduzimi — ishlayveradi!
Qo‘chqor: — Oylik ham so‘ramaydimi?
Olimjon:— Albatta-da! Foydali ish koeffitsiyenti juda yuqori.
Qo‘chqor: — Nima-senti?
Olimjon:— Koeffitsiyenti. Bu hali hammasi emas. Men yaratadigan robotlar buyruqni so‘zsiz bajaradi. “G‘idi-bidi” qilib o‘tirmaydi. Masalan, “Hamma paxta terimiga!” — deb buyruq berilsa, har qanday ishini tashlab, dalaga chiqib ketaveradi!
Qo‘chqor: — Iye, unda chindan ham odamga o‘xshar ekan. Mana, biz ham “paxta terimiga” degan gapni eshitishimiz bilan hamma ishimizni yig‘ishtirib qo‘yib, dalaga chiqib ketamiz. Bolalarimiz o‘qishini tashlaydi, xotinlarimiz emizikli bolasini...
Olimjon:— Ana shuning uchun ham robotlar kerak-da! Robot bunaqa narsalarni o‘ylab o‘tirmaydi. Mana, siz o‘ylayapsiz. Bolalarimizning o‘qishi nima bo‘ladi, deysiz, ayollar yosh bolalarni qayerga qo‘yadi, deysiz. Robotga buning ahamiyati yo‘q. Tushundingizmi? U faqat ishlaydi! Ishlayveradi, ishlayveradi!
qo‘chqor: — Biz ham ishlayveramiz...
Olimjon:— Lekin siz odamsiz! U robot, tushunyapsizmi, robot! Mashina!
Qo‘chqor: — Ha, unda buni durust o‘ylabsan, Olimtoy. Lekin u mashinang qachon tayyor bo‘ladi, tuyaning dumi yerga tekkandami?


* * *
Olimjon:— Siz, Qo‘chqor aka, olimlarni ja yerga uravermang. Biz ham bir nimalar qilib yurgandirmiz. Mana, men yetti yil umrimni ana shu robotga bag‘ishladim. Yetti yil-a! Nihoyat, Qo‘chqor aka, birin chitajriba nusxasi tayyor bo‘ldi. Laboratoriya sinovidan yaxshi o‘tdi, endi tabiiy sharoitda, ya’ni dalada sinab ko‘ramiz.
(Yashikning atrofida ham hayajon, ham faxr bilan aylanadi. Olimjon yashikning qopqog‘ini ochadi, u yerda qo‘g‘irchoqqa o‘xshab ketadigan, nihoyatda go‘zal qiz qotib turardi. Badaniga silliq yaltiroq mato tortilgan.)