Adabiyot 10 oxirgi 2-qism indd

!
 O‘ZBEK MUMTOZ 
ADABIYOTIDA AYOLLAR 
Mavzuni oʻrganish jarayonida:
– XIX asr o‘zbek shoiralari ij odida ilgari surilgan mavzularni 
tahlil qilamiz.
Eslang:
Siz o‘zbek adabiyoti tarixidan joy olgan qaysi ayol ijodkorlarni bilasiz? 
Ularning qaysi asarlarini mutolaa qilgansiz? 
O‘ylab ko‘ring: 
Siz bilgan adibalar ijodidagi o‘ziga xoslik nimalarda aks etadi? 
Qo‘qon adabiy muhiti 
XVIII–XIX asrlar o‘zbek mumtoz adabiyo-
ti taraqqiyotida Qo‘qon adabiy muhiti alohi-
da ahamiyat kasb etdi va o‘zbek adabiyotining 
eng muhim qismlaridan biriga aylandi. Ayniqsa, 
XIX asr boshlarida Qo‘qon xonligini boshqargan 
Umarxon va uning turmush o‘rtog‘i, mashhur 
shoira Nodirabegim davri Qo‘qon adabiy muhiti-
ning “oltin davri” bo‘ldi. 
Umarxon islohotlari xonlikning davlat bosh-
qaruvi va iqtisodiyotiga ijobiy ta’sir qildi, hunar-
mandchilik va savdo-sotiqning rivojlanishiga olib 
keldi. Xonlik hududi kengaydi, bir qancha katta 
shaharlarda madrasalar, karvonsaroylar, qog‘oz 
ishlab chiqaruvchi korxonalar barpo etildi. Bu 
davrda arab va fors tillaridagi kitoblar o‘zbek tiliga tarjima qilindi, noyob 
kitoblar iste’dodli xattotlar tomonidan ko‘chirildi. Amiriy taxallusi bilan 
she’rlar yozgan Umarxon eng yaxshi shoirlar, xattotlar, miniatyura san’ati 
ustalarini saroyga jalb qildi. U va keyinchalik uning o‘g‘li Muhammad 
Alixon ijod va ma’rifat egalari sifatida xonlikdagi madaniyat va ilm-fan 
rivojiga munosib hissa qo‘shdilar, ijodkorlarga homiylik va rah namolik 
qildilar. 
O‘ylab ko‘ring: 
Qo‘qon xonligida adabiyot, ilm-fan va san’atning taraqqiy etishini qan-
day omillar bilan izohlaysiz? Bunday rivojlanish O‘rta Osiyodagi boshqa 
xonliklarda ham kuzatilganmi?