Adabiyot 10 oxirgi 2-qism indd

partav 
– 
yog‘du, nur
tohir 
– pok, 
pokiza
novak 
– kiprik 
shikof 
– yoriq, 
darz; jarohat

---

31
?
tiyrandoz, o‘t yoquvchi, hatto bir zolimi ajalpesha bo‘lub tasvirlanishi 
ular sha’nig‘a beasos tuhmat erur.
Oqil va donishmand bilurki, nechand sohibjamol ma’shuqalar o‘z 
oshiftalarig‘a mehr-shafqat takovarig‘a suvor erdilar va oshiq tarafi g‘a 
borishg‘a va ani koʻnglini topishg‘a, jafo emas, vafo qilishg‘a tayyor er-
dilar. Misol, Layli Majnung‘a barobar oshifta erdi, Shirin Farhodg‘a chin 
muhabbatda bag‘ri kabob erdi va boshqa ko‘p ma’shuqalar ham o‘z 
oshiqlarig‘a subh-u shom xayrixoh, vafodor, chin do‘st, oshifta erdilar.
Ma’shuqalar vaqt topub, oshiq nazarig‘a namoyon bo‘lish va toza 
libosda muloqot qilishi, oshiqni o‘z jamolidin andak bahramand etishi 
va taskini xotir berishi uchundir va biroz ko‘runib, boz g‘oyib bo‘lishi, 
shu sababdinki, agar ma’shuqa oshiq nazarida uzoq tursa, bu fursatda 
ag‘yor paydo bo‘lub, arog‘a ig‘vo solub, natijada ma’shuqani vaqti no-
xush va diydor ko‘rsatish imkoniyatidin mahrum etar va bu aroda uzoq 
ayriliq paydo bo‘lub, chin oshiq hayotida qasdi vahm va xavf topilg‘oy.
Bu hikmatlardin voqif o‘lmay va yorlar vafodorlig‘idin, sohibjamollar 
aqli kamolidin va ma’shuqalar shafqatidin ko‘z yumub, alarni rango-rang 
tuhmat nangiga giriftor qilish, alarni bevafo, beparvo, jafokor, zolim tar-
zida ko‘rsatmoq alarni orazidagi yaxshi fazilatlarini inkor etmoqdur.
Muallif nega avvalgi adabiyot namunalarida yaratilgan ayollar obrazi 
tasviriga qarshi chiqmoqda?
G‘AZAL
Ko‘zing och, zulmat ichra qolg‘on ul farqi qarolardur, 
Firoq-u oh-u dardg‘a bezabon baxti qarolardur.
Tamomi farzand o‘sturdi, boqib voyaga yetkurdi,
Suyub bag‘rig‘a bosqon mehribon, mushfi q onolardur. 
Alarni nomig‘a tuhmat qilub, san ko‘b jafo qilma, 
Onang singori odam ahlig‘a ahli vafolardur.
Agar san o‘z onangni hurmat etsang, elni hurmat et
Ki, borcha nozaninlar el ichida mohliqolardur.
Onang, singling sanga mushfi q esa, sonsiz ayol ichra,
Yaqin bilki, tomomisi chunin mehri giyolardur.
Daraxti bosamardek, gullagan mevasi pishgondek,
Necha farzand onosi eng ulug‘ koni ziyolardur.
Bu baxtdin mamnun-u shodlik ila husni jilo bergay,
Bu Anbardek g‘azal kuylab o‘tgon sohib navolardur.