Adabiyot 10 oxirgi 2-qism indd

Frans Kafka. “Evrilish” hikoyasidan
– modernizm vakillari qahramonning ongida kechayotgan tarqoq fi krlar, xotiralar, 
kechinmalarning badiiy ifodasiga eʼtibor qaratishadi: 
Niderlandiyalik rassom Edvard Munkning 
“Qichqiriq” asari (1893) – tasviriy sanʼatda 
modernizmning yorqin namunasi

---

138
?
?
U maʼyus tortgancha xatning P.S.siga qarardi-yu, koʻzi koʻrmasdi. Aji- 
buji 
yozganim uchun uzr. Shoshib turibman. Pastda royal chalishyapti. Pillasidan 
endi chiqyapti. Bilak taqinchogʻi uchun kafeda urishib bergan edik. Ovqatiga 
qaramadi, ogʻziga suv solganday oʻtirdi. Hali oʻzini qanday tutishni bilmaydi. U 
qaylaga yana bir necha boʻlak nonni botirdi-da, buyrakni maydalab yedi. Hafta-
siga oʻn ikki shilling-u olti pens. Koʻp emas. Bundan battarroq boʻlishi mumkin 
edi. Myuzik-xollda qoʻshiqchi. Yosh talaba yigit. U soviyotgan choydan hoʻpladi. 
Keyin xatni yana ikki marta oʻqidi.
Xoʻp mayli. Oʻz tashvishini oʻzi qilsin. Agarda-chi? Ammo axir hali hech gap 
yoʻq. Albatta, nimalar boʻlmaydi deysiz. Biron narsa roʻy bersa, keyin koʻramiz. 
Zumrasha. Koʻz oʻngiga qizchasining zinadan chopqillab chiqayotgandagi tiq-
machoqday oyoqlari keldi. Taqdir-da. Rasta boʻlyapti. Shoʻx-oʻyinqaroq, oʻziga 
yetguncha.
Jeyms Joys. “Uliss sarguzashtlari” romanidan 
(Ibrohim Gʻafurov tarjimasi)
– modern asarlarda tarbiyaviy xulosalar berilmaydi, har bir oʻquvchi asar 
mazmunidan idroki va tafakkur darajasiga tayanib mustaqil xulosalar chiqaradi.
Ingliz yozuvchisi Stiven Spender 1930-yilda yozgan edi: “Mening tushu-
nishimcha, modernistlar ongli ravishda butunlay yangi adabiyot yaratishga hara-
kat qilmoqdalar. Bu – ular bizning davrimizni koʻp jihatdan oʻziga xos, sanʼat va 
adabiyotning oʻtmishdagi har qanday shartliligidan tashqarida turadi, deb hisob-
lashlari natijasidir”.