Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti a. V. Mavlonov

Haydalayotgan  suvning  surilishi 
-  bir  qatlamli  ob’ektda 
aksariyat  qatlamning  o’tkazuvchanlik  xususiyatining  har  hilligiga 
hamda  neft  va  suv  o’tasidagi  qovushqoqlik  farqiga  bog’liq.  Bunday 
sharoitda 

0
<3  bo’lgan  holatda  porshenli  siqib  chiqarish  sodir 
bo’ladi,  deyish  mumkin.  Albatta  bu  holat  yuqori  qamralganlikni 
ta’minlaydi,  lekin  baribir  qatlam  o’zgaruv-chanligining  notekisligi 
unda  bir  xil  siqib  chiqarish  sharoitini  ta’minlay  olmaydi.  Ma’lum  
maydonlarda neftli   zonalar suv ta’sirisiz qolib ketishi mumkin. 
Agar  qovushqoqlik  nisbati  3  dan  ortiq  bo’lsa  qatlamning 
qalinligi  bo’yicha  notekisligi  namoyon  bo’ladi.  Bunda  suv  yaxshiroq 
o’tkazuvchanlik  xususiyatiga  ega  bo’lgan  joylardan  o’tib  ketadi. 
Albatta bu ko’rsatkich unga farq kancha ko’p bo’lsa shuncha ko’proq 
bilinadi. Bunday hollarda quduqlarning suvsiz ishlash vaqti juda qisqa 
bo’ladi,   aksincha   neftning asosiy qismi suv bilan birgalikda chiqarib 
olinadi. 

---

 
221 
CHegara  ichi  suv  haydash  usuli  bilan  neft  chiqarilayotgan 
hollarda  haydovchi  quduqlarni  suv-neft  zonasi  katta  bo’lgan  hollarda 
o’sha  zonaga  joylashtirilib,  suv  haydashni  amalga  oshiriladi.  Bunda 
qamralganlik
 
darajasi  neftga  shimilganlik  qalinligining  ko’rsatkichiga 
(katta-kichikligiga)  bog’lik  bo’ladi.  Haydalayotgan  suv  neftli  zonaga 
kirib, uni oluvchi quduqlar tubiga etkazishga xizmat qiladi. 
Bunday holda haydashning asosiy natijasi   haydaladi-gan suv 
va olinadigan suyuqlik nisbatiga bog’lik bo’ladi. 
Bir  qancha  qatlamlarni  bir  qazib  chiqarish  ob’ektiga 
birlashtirilgan  hollarda  suvning  siqib  chiqarish  natijasi  har  bir 
qatlamning 
filtratsion 
xususiyatiga 
bog’liqdir. 
Qatlalar-ning 
o’tkazuvchanlik  xususiyatlari  bir  xil
 
bo’lib,  undagi  suv  va  neft 
qovushqoqligi  nisbati  3  dan  kam  bo’lsa,  bunday  sharoitda  bitta 
qatlamdagiga  o’xshash  holat  yuz
 
beradi.  Samotlar  III  blokida  B
8
 
qatlamini  qazib  chiqarish  amalda 
 
kuzatilgan.  Bunda  ob’ekt  0,5-0,8 
mkm
2
  o’tkazuvchanlikka  va  yopishqoqligi 

0
=2  ko’rsatkichga  ega 
bo’lagan 2-3   qatlamchalardan  tashkil topgan bulib, uyum haydovchi 
quduqlar qatori bilan bo’lingan va undan haydalgan suv deyarli bir hil 
tezlik bilan ularda harakat qilgan, natijada oluvchi quduqlar tubiga bir 
vaqtda etib kelgan. 
Agar 
o’tkazuvchanlik  xususiyatlari  har  xil  to’lgan  
qatlamchalar  bir  ob’ektga  biriktirilganda,  albatta  haydalayot-gan  suv 
avvalo  ko’proq  o’tkazuvchan  qatlam  bo’yicha  harakatlanib  ketadi  va 
kamroq  o’tkazuvchanlikka  ega  bo’lgan  qatlamlarda
 
suv-neft 
chizig’ining surilishi ortda qoladi. 
SHuning  uchun  bir
 
ob’ektga  birlashtirayotgan  vaqtda  
qatlamlarning  o’tkazuvchanlik  xususiyatiga  katta  e’tibor  berish 
kerakdir. 
Undan  tashqari  qatlamlarining  uziluvchanlik  xususiyat-lari 
mavjud  bo’lganda  ularda  suv  haydash  ham  o’ziga  xos  sharoitini 
boshidan kechiradi.