Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti a. V. Mavlonov


  Neft-gaz uyumlarining tabiiy rejimi



Download 2,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/134
Sana26.01.2022
Hajmi2,92 Mb.
#412094
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   134
Bog'liq
neft va gaz konlari geologiyasi (1)

5.3.3.
 
Neft-gaz uyumlarining tabiiy rejimi 
 
Uyumning  tabiiy  rejimi  deb  neft  va  gazning  quduqlar  tubiga 
oqib kelishini ta’minlovchi tabiiy kuchlar yig’indisiga aytiladi. 
Neft  qatlamlarining  tabiiy  rejimi  xususidagi  tushunchalarning 
nazariy  asoslarini  er  osti  gidrodinami-kasi  va  kon  geologiyasiga 
tayangan holda olimlar yaratgandirlar. 
Qatlamda neftni harakatlantiruvchi kuchlar quyidagilardir: g’z 
massasi bilan ta’sir etuvchi chegara suvlarining bosimi, tog’ jinslari va 
suvning elastiklik xossalari tufayli ta’sir etuvchi chegara suvlari kuchi, 
gaz  qalpoqdagi  gazning  bosimi,  neftda  erigan  holatdan  ajralib 
chiqayotgan  gazning  kuchi,  neftning  og’irlik  kuchi.  Keltirilgan 
omillarning  qaysi  biri  ko’proq  g’z  ta’siriga  ega  bg’lganligiga  qarab 
rejimlar  suv  bosimi,  elastik  suv  bosimi,  gaz  bosimi,  erigan  gaz, 
gravitatsiya rejimlariga bg’linadilar. 
Gaz  va  gazkondensat  konlaridagi  asosiy  kuch  bosim  ostida 
yotgan  gazning  hamda  chegara  suvlarining  siquv  kuchidir,  shunga 
qarab  ulardagi  rejimni  gaz  rejimi  yoki  elastik  suv  bosimi  rejimi  deb 
ataladi. 
Qatlamning  tabiiy  rejimi  asosan  geologik  omillar  bilan 
belgilanadi,  bular:  uyum  mavjud  bg’lgan  suv  bosim  sistemasining 
xususiyati  va  unda  ta’minot  hududiga  nisbatan  uyumning  qanday 
joylashganligi,  uyumning  geologo-fizik  xossalari,  undagi  termobarik 
sharoitlar,  uglevodorodlarning  fazali  holati,  kollektorlarning  yotish 
sharoitlari, uyumning suv bosimi sistemasi bilan g’zaro bog’liqligi va 
sh.k.  Qatlam  rejimi  uyumning  ishlatish,  undan  neft-gaz  olinishining 


 
108 
jadalligi, hamda bu olinayotgan mahsulotning uyum hajmiga nisbati va 
taqsimlanishi ta’sir kg’rsatadi.  
Uyumni qazib chiqarish jarayonida qatlam bosimining kamayii 
darajasi  suv-neft,  neft-gaz,  gaz-suv  chegaralarining  harakatlanishi  va 
shuning  natijasida  uyum  hajmining  hamda  neft-gaz  zahiralarining 
g’zgarishi  tabiiy  rejimga  chambarchas  bog’liqdir.  Bularni  qatlamga 
qazilishi  lozim  bg’lgan  quduq  soni  va  ularni  joylashtirishda,  ulardan 
olinadigan  mahsulot  mikdorini  belgilashda,  qatlam  rg’parasini  otish 
oraliqlarini  belgilashda  va  qazib  chiqarishni  nazorat  qilishda  xamda 
tartibga  solishda  qilinishi  lozim  bg’lgan  ishlarni  bajarishda  inobatga 
olish  joizdir.  Tabiiy  rejim  qazib  chiqarish  samaradorligini  belgilaydi, 
yillik  qazib  chiqarish  miqdorini  hamda  qatlamdan  olinadigan  hamma 
neftning  miqdorini  belgilash  sharoitlarini  kg’rsatadi.  Tabiiy  rejim 
sharoitining  imkoniyatlariga  qarab  biz  uyumga  sun’iy  suv  haydash 
usullarini  qg’llashimiz  lozimmi  yoki  yg’qmi,  degan  savolga  javob 
topamiz. 
Quduqlarni  ishlatish  usullari  va  ularning  muddatlari,  kondagi 
texnologik qurilmalar hamda uni obodonlashtirish ishlari ham ma’lum 
darajada tabiiy rejimga bog’liq bg’ladi. 
Uyumning  rejimi  ishlatish  jarayonida  har  xil  egri  chiziqlar 
bilan  ifodalangan  qatlamning  bosimi,  undan  olinayotgan  mahsulotlar 
miqdori  (neft,  gaz,  suv),  ishlab  turgan  quduqlar  va  hamma  quduqlar 
soni hamda shu kabilar bilan ifodalanadi. 
Bunday  kg’rsatkichlar  uyumning  qazib  chiqarish  chizmasi 
orqali kg’rsatiladi. 
Neft  uyumlari  yuqorida  aytganimizdek  suv  siquvi  elastik  suv 
siquvi,  gaz  siquvchi,  erigan  gaz,  gravitatsion  rejimlarda  ishlatilishi 
mumkin.  Quyida  biz  ularning  g’ziga  xos  xususiyatlarini  alohida-
alohida tushunishga harakat qilamiz. 

Download 2,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   134




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish