Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot

Moddalar almashinuvining buzilish nazariyasi
. 
Moddalar almashinuvining(asosan uglevod, oqsil,yog')buzilishi tufayli epidermis 
muguz qavatining hosil bo'lish jarayoni va epidermopoezning normal ritm bilan 
ishlashida funktsional o'zgarishlar sodir bo'ladi. Psoriaz bilan og'rigan bemorlar 
organizmida prostoglandin va poliaminlarning miqdori yuqoriligi, D3 vitaminning 
kamayganligi aniqlangan.
Endokrin nazariya. Psoriaz endokrin bezlari faoliyatining o'zgarishi tufayli kelib 
chiqishi ko'p yillardan beri ma`lum, homilador ayollarda psoriazning klinik kechishi 
bunga misoldir. Homiladorlikning birinchi yarmi, abort, tug'ish va laktatsiyaning 
tugash davri psoriazni qo'zg'atib, og'ir kechishiga olib keladi. Psoriazning klinik 
kechishi homiladorlikning ikkinchi davrida birmuncha engillashadi. Boshqa endokrin 
bezlarda ham qator o'zgarishlar kuzatiladi. Psoriazning artropatik yoki eritrodermik 
turlarida buyrak usti bezi po'stloq qavati ishlab chiqaradigan glyukokortikoidlar 
miqdori kamayadi.

---

22 
Immunologik nazariya
. Immun sistemasining buzilishi psoriaz patogenezida asosiy 
rol' o'ynaydi. Bunda T- limfotsitlarning oshishi, proliferatsiya va epidermis hujayralari 
differentsirovkasi ikkilamchi jarayoí hisoblanadi. Birinchi o'zgarishlar derma va 
epidermisda bo'lib o'tadi. Dermadagi yallig'lanish jarayoíè epidermis xujayralar 
bo'linishi buzilishiga olib keladi, bu xolat proliferatsiyani kuchayishi bilan namoyoí 
bo'ladi. Giperproliferatsiya keratinotsitlarning tsitokinlar va eykozanoidlarning 
sekretsiyasiga oliá keladi. Bu esa psoriatik o'choqda yallig'lanishni qo'zg'atadi. 
Jarohatlangan o'choqlarda xujayralar interleykin -1 (IL-1) ishlab chiqaradi natijada T-
limfotsitlarni (xelperlarni) aktivlashtiradi. Bu faktor (Il-1) keratinotsitlar tomonidan 
ishlab chiqariladi va timus limfotsitlarini faollashtiradi.
Il-1 epidermisda T-limfotsitlar infil'tratsiyasiga olib keladi.T- limfotsitlar interleykin 
va interferon ishlab chiqaradi. Bular esa epidermis keratinotsitlari giperproliferatsiyasi 
kuchayishiga olib keladi. Keratinotsitlar proliferatsiyasi buziladi va normadan 28 
marta ko'p keratinotsitlar hosil bo'lish jarayoni ortadi. T-limfotsitlarni kasal odamdan 
olib, sichqonlar terisiga yuborilganda eksperimental psoriaz paydo qilingan. 
Trigger faktorlarga stresslar, fizik travmalar, dorilar, infektsion kasalliklar, 
gipokal'tsimiya, alkogol', klimat va boshqalar kiradi.