Abstraktsiyalash

Klassifikatsiya – (lot. classis – turkum, facio - bajaraman) predmetlarni muhim belgilarga qarab turkumlash. Bunda predmetlar bir – biriga o’xshashligi va farqiga qarab sinflarga bo’linadi va joylashtiriladi. U tabiiy va sun’iy, ilmiy va yorda
Kuzatish – bevosita idrok qilish orqali narsa va hodisalarni qanday bo’lsa, shundayligicha tabiiy asosda o’rganish metodi. Kuzatish o’zining aktivligi, maqsadga qaratilganligi bilan oddiy idrokdan farq qiladi. mchiga bo’linadi.
reallik – inson ongidan tashqarida turuvchi tabiat, jamiyat, butun moddiy dunyo va uning turli tomonlari, insonning o’zi, anglash qobiliyati, uning tabiat va boshqa odamlar bilan munosabati
Ratsionalizm – (lotincha moillik) gnoseologiya va prakseologiyadagi yo`nalish bo`lib, inson ao`lining bilish jarayonida ham, inson faoliyatida ham hissiy (sezgi, idrok, tasavvur) bilish shakllariga nisbatan ustuvorligini tan oladi.
Ob’ektiv haqiqat – bizning bilimlarimizning ongimizdan tashqarida mavjud bo’lgan mazmuni bo’lib, uning voqealikka mos, adekvat kelishidir. Haqiqatning mazmuni esa bizning ongimizga bog’liq bo’lmagan holda mavjuddir
Sinergetika — olamning o`z-o`zini tashkil etishi, makon va zamonda narsa va voqealarning azaliy ketma-ketligi, o`zaro aloqadorligi, ularning muayyan tizimlardan iborat sababiy bog`lanishlar asosida mavjudligini e`tirof etishga asoslangan ilmiy qarashlar majmuidir. U asosan, XX asrning ikkinchi yarmida shakllangan ta`limot bo`lib, asoschisi Nobel` mukofoti sovrindori N. Prigojindir. Bu ta`limotni dialektika asosida shakllangan va uni to`ldiradigan ilmiy qarashlar majmuasi deydiganlar ham bor. Ularga qarshi o`laroq, dialektika endi kerak emas, uni sinergetika bilan almashtirish lozim deb hisoblovchilar ham yo`q emas.
Sofistika – qadimgi Yunoniston falsafasida vujudga kelgan tafakkur usulidir. Ko`pgina darslik va qo`llanmalarda bu ibora yunon tilidagi «sopism» so`zi asosida, ya`ni ataylab xilma-xil ma`noga ega bo`lgan tushunchalarni ishlatish orqali kerakli, ammo haqiqatga to`g`ri kelmaydigan, ko`chma ma`no-mazmunga erishish usuli, deb ta`kidlanadi.