Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti


Ráwishtiń sóz qosılıw arqalı jasalıwı



Download 0,6 Mb.
bet115/248
Sana21.04.2022
Hajmi0,6 Mb.
#568698
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   248
Bog'liq
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

Ráwishtiń sóz qosılıw arqalı jasalıwı
Ráwishler sózlerdiń qosılıw arqalı da jasaladı. Bunday ráwishler qospa ráwish dep ataladı. Qospa ráwishlerdiń tómendegi túrleri bar. 1) birikken ráwish 2) dizbekli ráwish 3) jup ráwish 4) tákirar ráwish
1.Birikken ráwishler eki sózdiń birigip qosılıwı arqalı jasaladı. Mısalı búgin, bıyıl, baspúkil, birotala, jayparaxat, biraz, bilegóre, eleberin, birtalay, azmaz t.b
2.Dizbekli qospa ráwishler eki sózdiń dizbeklesip qosılıwınan jasaladı. Olar bir máni ańlatadı.
a) so, bul, usı, ol almasıqları menen atawısh sózlerdiń dizbeklesip qosılıwı arqalı jasaladı. Mısalı: sol jaqta, sol zamatta, sol kúni, sol jılı, sol máhálde, sol gezde, bul jerde, bul kúnde, bul waqta, bul jılı, usı jılı, usı gezde, ol jaqta, ol kúnde t.b
b) anaw, ana, áne siltew almasıqları menen kúni, birde sıyaqlı sıyaqlı sózlerdıń dizbeginen jasaladı: anaw kúni, ana birde
v) belgisizlik máni beriwshi bir sózi menen atawısh sózlerdiń dizbeklesiwi arqalı jasaladı: bir kúni, bir gezde, bir waqta, bir zamatta, bir jola, bir saparı, bir jerde, bir jaqqa t.b
g) hesh, hár, hámme almasıqları menen atawısh sózlerdiń dizbeklesiwi arqalı jasaladı: hesh waqta, hesh jerde, hesh jaqqa, hesh jaqta, hár kúni, hár waqta, hár jılı, hár gezde, hár jerde, hár jaqta, hámme waqıt, hámme jaq t.b
d) eki ráwishtiń yamasa ráwish penen atawısh sózlerdiń dizbeklesiwi arqalı jasaladı: tez kúnde, kún uzaqqa, kúni keshe, kúni búgin, tań erteń, tez arada, kún ara, uzaq kúnge, jaqın arada t.b
3.Tákirar ráwishler sózlerdiń tákirarlanıp keliwi arqalı jasaladı: kem-kem, qayta-qayta, zorǵa-zorǵa, jan-jaǵına, tumlı-tusqa, birim-birim, birme-bir, ózinen-ózi, qolma-qol, az-azdan, kem-kemnen, betpe-bet, kúnde-kúnde t.b
4.Jup ráwishler eki hárqıylı mánidegi sózlerdiń juplasıwınan jasaladı: kúni-túni, bastan-ayaq, aman-esen, ersili-qarsılı, shala-sharpı, shala-shula, órli-ǵurlı, anda-sanda, ári-beri, burınnan-sońlı, erteli-kesh, azlı-kópli, arman-berman, áste-aqırın, aqır-sońı, oyaq-buyaqqa t.b
Esletpe: Tákirar ráwsihler mektep sabaqlıǵında berilmegen. Olar jup ráwishlerge kirgizilgen.



Download 0,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   248




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish