Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti



Download 0,6 Mb.
bet93/248
Sana21.04.2022
Hajmi0,6 Mb.
#568698
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   248
Bog'liq
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

Birikken qospa feyiller eki túbir feyildiń birigiwinen jasaladı. Bunday feyiller bir sóz túrinde birigip jazıladı. Mısalı: apar (alıp bar), áper (alıp ber), ákel (alıp kel), baratır (bara atır), kiyatır (kele atır), erjetiw, óyt (olay et) t.b.
Dizbekli qospa feyiller eki sózdiń mánilik jaqtan qosılıp, dizbeklesip keliwi arqalı jasaladı. Olar birikpey, bólek jazıladı. Mısalı: kórip shıqtı, oqıp boldı, xabar berdi, járdem etti t.b.
Qospa feyiller juplasıp ta aytıladı. Olardıń arasına defis qoyıp jazıladı. Mısalı: ayttı-qoydı, isledi-tasladı.
Qospa feyiller, meyil, máhál hám modallıq mánilerde de qollanıladı. Bul jaǵdayda qospa feyiller anıqlıq meyildiń betlik qosımtaların qabıl etedi. Betlik qosımtaları qospa feyildiń sońǵı sıńarına qosıladı. Mısalı: sóylesip otırman, sóylesip otırsań, sóylesip otırsız, qosıq ayttım, qosıq aytasań, qosıq aytadı. Qospa feyiller kóbinese gáptiń bayanlawıshı xızmetin atqaradı: Mısalı: Olar birew-birewine járdem berdi. Dasturxanǵa nan alıp kelindi.
Feyildiń betleniwi
Feyil sózler úsh bette, birlik hám kóplik sanlarda betlenedi. Feyildiń subyektke qatnaslıǵın bildiretuǵın qosımtalar bet-san qosımtaları delinedi. Feyil sózlerge betlik jalǵawları jalǵanıwı arqalı is-hárekettiń qaysı betke tiyisli ekenin bildiredi. I bette is-háreket sóylewshiniń ózine, II bette tıńlawshıǵa, III bette sóylewshi menen tıńlawshıdan basqa birewge tiyisli boladı. Feyildiń betleniwi máhál hám meyil menen tıǵız baylanıslı boladı. Qálegen bette turǵan feyil sóz óziniń meyil hám máháline iye boladı. Sonlıqtan feyildiń meyili hám máháli onıń betlik formaları boladı. Betlik qosımtasın qabıl etken sózler gápte tiykarınan bayanlawısh boladı. Mısalı: men oqıwshıman. Siz aytasız, men jazaman. Qaraqalpaq tilinde betlik jalǵawları tómendegishe qollanıladı:

Bet


Download 0,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   248




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish