Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Qospa ráwsihlerdiń imlası: Eki yamasa birneshe sózlerdiń birigiw, qosılıw yamasa juplasıwınan jasalǵan ráwishlerge qospa ráwish delinedi. Qospa ráwishler: búgin, bıyıl, biraz, juwǵarada, tez arada, kúni keshe, kúni erteń, qula dúzde, tań ala gewgimde, kún ara, tań ata, kún bata, ara-beri,ústi-ústine, ersili-qarsılı, kúni-túni, erteli-kesh, az-azdan, tez-tezden, qolma-qol. Qospa ráwsihler tómendegishe jazıladı:
1.Mánisi hám aytılıwı jaǵınan birigip jazıladı: búgin (bul kún), bıyıl (bul jıl), bilqastan, bilegóre, biraz h.t.b
2.Mınisi hám aytılıwı jaǵınan ele birigip pitpegen qospa ráwishler bólek jazıladı: kúni keshe, tań azanda, kún uzaqqa, tań erteń, hár kúni, hár waqıtta, bir máhálde, bir kúni sol zamatta, óz ara h.t.b
3.Eki sózdiń juplasıwınan jasalǵan qospa ráwishler defis arqalı jazıladı: kún-túni, kem-kemnen, anda-sanda, kúnnen-kúnge, azanlı-kesh, kózbe-kóz, qattı-qattı, áste-áste, bara-bara, sóyley-sóyley, az-azdan, arman-berman, kóplep-kámeklep h.t.b
Ráwishlerdiń mánisine qaray túrleri: Ráwishler is-háreket hám belgini sıpatlaw mánislerine qaray waqıt ráwish, orın ráwish, sın ráwish, muǵdar-dáreje ráwish, sebep ráwish, maqset ráwish bolıp altı túrge bólinedi.
Waqıt ráwishi – is-hárekettiń islengen waqtın bildiredi. Waqıt ráwishleri qashan? qashannan beri? degen sorawlarǵa juwap beredi. Mısalı: Azanda jumısqa ketti. Búgin sabaqqa jaqsı tayarlandı. Házirshe usı jerde turamız. Túnde qar jawdı. Bıyıljazda kún qattı ıssı boladı. Waqıt ráwishi mánisin tómendegi sózler bildiredi: búgin, bıyıl, házir, jańa, keshe, erteń, erte, kúndiz, túnde, bir túnde, qısta, jazda, báhárde, gúzde, mudamı, barqulla, bayaǵıda, birdeyine, keshqurın, ilgeride, jaqın arada, áwele, eń áwele, burın, keyin, soń, bıltır, ertede, erteńine, bir kúni, hár kúni, hár waqıtta, álle waqta, kelesi kúni, udayı, kúnde, anda-sanda, geyde, arasında, ara-tura, tez kúnde, qısı-jazı, jazı boyı t.b
Orın ráwishi – is-hárekettiń islengen ornın bildiredi. Orın ráwishleri qayda? qáyerde? qáyerge? qáyerden? degen sorawlarǵa juwap beredi. Mısalı: Awıl artta qaldı. Alısta jıltıldap ot kórinedi. Mashina alǵa zımırap baratır. Bizler sol jerde dem alamız. Tum-tustan basqa da adamlar kele basladı. Orın ráwishi mánisindegi sózler: tómen, joqarı, tómende, joqarıda, sonda, artta, alda, keyninde, izde, us jerde, usında, ústinde, hár jerde, uzaqta, alısta, aldına, artına, hesh jerde, hesh jaqqa, bir jaqqa, tum-tustan, tum-tusqa, jan-jaqtan, ári-beri, armanda, bermanıraqta, anaw jaqta, arman-berman, oyaqta, buyaqta, sol manda, mında tórde t.b
Sın ráwishi – is-hárekettiń qalay islengenligin bildirip, qalay? qáytip? qalayaınsha? sorawlarına juwap beredi. Mısalı: Ol sabaqtı ózinshe sóylep berdi. Adamlar joldan ersili-qarsılı ótip atır. Birazları tez-tez, shaqqan-shaqqan júrip baratır. Hawa rayı ábden buzıldı. Bul minez onı nayatıy quwanttı. Olar kóplep-kómeklep barlıǵı birden júklerdi mashinaǵa tez-tez sala basladı. Sın ráwish mánisindegi sózler: tez, áste, ásten, shaqqan, jıldam, dárhal, dárriw, zorǵa, zordan, ábden, nayatıy, birden, erkin, jay, birge, yadtan, jaslay, kókley, menińshe, ózinshe, orıssha, awızsha, qısqasha, taz-tez, ústi-ústine, kem-kemnen, ile-shala, kóplep-kómeklep, qattı-qattı, júrisine, kerisine, uzınına, shaqlqasına, tosattan, óli-ǵurlı, tım-tıraqay, emin-erkin, kózdi ashıp jumǵansha, qas penen kózdiń arasında, há-pá deymen degenshe t.b