Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti


-ǵanlıqtan/-genlikten, -qanlıqtan/-kenlikten



Download 0,6 Mb.
bet109/248
Sana21.04.2022
Hajmi0,6 Mb.
#568698
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   248
Bog'liq
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

-ǵanlıqtan/-genlikten, -qanlıqtan/-kenlikten. Hal feyildiń bul qosımtası háreket atı feyiliniń -ǵanlıq/-genlik, -qanlıq/-kenlik qosımtalarına shıǵıs sepliginiń -tan/-ten qosımtasınıń qosılıwınan jasalıp, bir qosımta túrinde qáliplesip ketken. Mısalı: quwanǵanlıqtan, kelmegenlikten, aytpaǵanlıqtan t.b.

Hal feyildiń gáptegi xızmeti

  1. Hal feyiller tiykarınan is-háreketke (bayanlawıshqa) qatnaslı pısıqlawısh xızmetin atqaradı. Mısalı: Ol maqtanıp sóyledi. Er shekinispey bekinispeydi.Azat joqarıdan sekirip tústi. Ol úndemesten otır. Ol jaqsı islegenlikten bárhá sıylıq alıp júrdi.

  2. Hal feyil ózine qatnaslı sózler menen birgelikte hal feyil toplamın dúzedi. Hal feyil toplamı bayanlawıshqa qatnaslı keńeytilgen pısıqlawısh wazıypasın atqaradı. Mısalı: Qattıraq júrip úyge keldim. Seniń erlik islegenińdi esitip júdá quwandım. Kúnniń suwıqlıǵı kem-kemnen basılıp kiyatırǵanday seziledi.

Hal feyil toplamı jazıwda eki túrli ózgeshelikke iye boladı.

  1. Hal feyil toplamı bayanlawıshqa jaqın kelgende, útir menen bólinbey jazıladı. Mısalı: Júk mashinası kárwanday dizilisip kelip tur. Ol kúrte shalbar menen júrgenlikten tońa basladı.

  2. Hal feyil toplamı bayanlawıshtan uzaqlasıp gáptiń basında kelgende, útir arqalı bólinip jazıladı. Mısalı: Mıltıǵımdı arqalap, Qaratereńge jetip bardım. Arshankebirdiń ortasına kelmey-aq, tamshınıń izi jawınǵa aylandı. Azanǵı máhál bolǵanlıqtan, átiraptan qıraw túsken shóplerdiń iysi ańqıydı.

Atawısh feyil (háreket atı feyil)
Háreket atı feyili óziniń dórendi túrinde feyildiń bet-san, meyil hám máhál mánilerin ańlatpaydı, tek is-hárekttiń atamasın ǵana bildiredi. Háreket atı feyili tómendegi qosımtalar arqalı jasaladı:

  1. -ıw/-iw, -w: barıw, keliw,aytıw, oqıw, oylaw t.b.

  2. -maq/-mek, -baq/-bek, -paq/-pek: oqımaq, kelmek, jazbaq, aytpaq, isletpek t.b.

  3. -maqta/-mekte: Bunday qosımtalı kelgen atawısh feyili (háreket atı feyili) dawamlı házirgi máhál mánisin bildiredi. Gáptiń sońında kelip bayanlawısh xızmetin atqaradı. Awılımız jıl sayın gúllenbekte. Gawashalar rawajlanbaqta. Bul usıl jaqsı nátiyjeler bermekte. Bul qosımta, kóbinese publicistikalıq stilde qollanıladı.


  4. Download 0,6 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   248




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish