Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti



Download 0,6 Mb.
bet105/248
Sana21.04.2022
Hajmi0,6 Mb.
#568698
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   248
Bog'liq
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

Dawamlı házirgi máhál feyili is-hárekettiń burın baslanıp, házir de bir qálipte dawam etip atırǵanın bildiredi. Olar keyni -ıw/-iw, -w hám -mq/-mek, -baq/-bek, -paq/-pek qosımtalarına pitken feyilsózlerge -da/-de, -ta/-te jalǵawlarınıń qosılıwı arqalı jasaladı. Mısalı: kóz tigiwde, qarawda, ele sóylespekte, esitpekte, tılamaqta, gúrrińlespekte t.b. Betleniwi:

Bet

Birlik

Kóplik

I bet
II bet
III bet

barıwdaman, islemektemen
barıwdasań, islemekteseń
barıwda, islemekte

barıwdamız, islemektemiz
barıwdasız, islemektesiz
barıwda, islemekte

Házirgi keler máhál (awıspalı házirgi máhál) feyili sóylew waqtında bolıp atırǵan is-hárekettiń keleshekte de dawam etetuǵının bildiredi. Olar keyni -a/-e, -y qosımtalarına pitken feyil sózlerge betlik jalǵawlarınıń (-man/-men, -sań/-seń, -dı/-di, -mız/-miz, -sız/-siz) jalǵanıwı arqalı jasaladı. Mısalı: oqıyman, keleseń, baradı, isleysiz, kútemiz t.b. Bıyıl 9-klasta oqıyman. Házir onı xalıq sıylaydı, húrmetleydi. Men sportqa júdá qızıǵaman. Olar Shımbayda jasaydı. Er jigit eli ushın tuwıladı, eli ushın óledi. Kim islemese, sol jemeydi. Házirgi keler máhál forması jaǵınan keler máhálge uqsaydı. Biraq gáptegi mánisi arqalı qaysı máhálge tiyisli ekeni belgili boladı.
Keler máhál
Keler máhál feyilleri is-hárekettiń sóylep turǵan waqıttan soń bolatuǵının bildiredi. Olar ne qıladı? ne isleydi? degen sorawlarǵa juwap beredi. Mısalı: Oqıwshılar erteń mektepke baradı. Bizler házir sabaq tayarlaymız. Keler máhál feyilleri jasalıwı hám mánisine qaray úsh túrge bólinedi: anıq keler máhál, boljawlı keler máhál, niyetli keler máhál.

Download 0,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   248




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish