Абдурахим Эркаев мйънавият вд таравдиёт



Download 14,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet253/273
Sana28.02.2022
Hajmi14,2 Mb.
#474727
1   ...   249   250   251   252   253   254   255   256   ...   273
Bog'liq
Маънавият ва тараққиёт

Маънавият ва тафаккур эркинлиги
437
бегоналашувнинг ва айни пайтда борликдикнинг^кучайи- 
ши) уртасида зиддиятлар \а м бор.
Юк;орида кайд этилган сабабларни ички ва таш ки са- 
бабларга булиш мумкин. Уларнинг хар бирини алохида тах- 
лил килиш куп вактни олган булур эди. Биз бу ерда ке- 
йинги йилларда пайдо булиб, кучайиб бораётган икки 
\олат туррисида батафсилрок тухталишни лозим топдик.
Биринчидан, замонавий 
Fap6 
мамлакатлари кднчалик 
юксак ривожланиб, ахоли турмуш даражасини оширма- 
син, тузумини «халк капитализми»га айлантирмасин, ба- 
рибир ички зиддиятларни, жамиятдаги бегоналашишни 
тУла бартараф эта олмади. Бу зиддиятлар бош ка бир кури- 
нишда мудом юзага чикмокда. Демографик вазиятнинг кес- 
кинлашуви, аввало туб ахоли уртасида тугилишнинг кес- 
кин камайиб кетиши окибатида 
Fap6 
мамлакатлари тар- 
кибида кексалар ва нафакахурлар улушининг муттасил 
ош иб бораётгани иж тимоий туловларни таъминлаш да 
жиддий потенциал муаммолар турдирмокда. Шу ва бошка 
сабаблардан 
F ap6 
м ам лакатлари Уз иктисодиётларига 
куплаб мухожирларни жалб килишга мажбур булмокда- 
лар. Бу мехнат ва капитал уртасида зиддиятларни, бегона­
лашишни янгича шаклда юзага чикармокда. Бир тараф- 
дан, мухожирлар махаллий ахолига нисбатан мехнат ва 
ижтимоий мухофазада камрок хукукка эга (нолегал мухо- 
жирлар купинча умуман \е ч кандай мухофаза хукукига 
эга эмас). Бу уларнинг турли даражадаги норозилигини 
келтириб чикармокда, келажакда йирик ижтимоий лар- 
заларга сабаб булиши эхтимолдан холи эмас. 2005 йил охи- 
рида Париж шахри чеккалари ва остонасида африкалик 
мухожирларнинг тартибсизликлари бундан далолат бер- 
мокда. Бошка тарафдан, мухожирлар ва махаллий ишчи- 
лар уртасидаги ракобат, махаллий ишчилар норозилиги, 
улар орасида миллатчилик ва ш овинизм кайфиятининг 
кучайиши потенциал тарзда иж тимоий баркарорликка 
хавф турдиради. Уз иш урнини йукотишдан, бинобарин
м уносиб кун кечи ри ш м ан б аи дан махрум булиш дан 
кУркиш Барбнинг айрим оддий фукароларида умидсиз- 
лик, келгиндиларга нисбатан нафрат кайфиятини озик- 
лантириб, уларни турли радикал, шу жумладан, ута шо-


438
Абдурацим Эркаев
винистик ва неофашистик ташкилотларга киришига туртки 
булаётир. Бундай кайфият тафаккур тарзига иррационал 
унсурлар, миллатчилик васвасалари кириб келишига ва 
урнашиб цолишига психологик шарт-шароит яратади.
Fap6 мамлакатларида ижтимоий бегоналашишнинг янги 
шакллари вужудга келди ва тез суръагларда кескинлашмокда. 
Масалан, мухожирлар ва махаллий ахоли уртасида, мухо- 
жирлар ва ма\аллий капитал, мухожирлар ва уларни кабул 
килган мамлакатнинг давлат институтлари, давлат бошка- 
руви, фукаролик жамияти институтлари, мухожирлар ва 
туб ахоли менталитета, маиший ва умуман миллий мада- 
нияти уртасида ва х-к. зиддиятлар ва бегоналашиш кучаймок- 
да. Бу руйхатни узок давом эттириш мумкин.
Бегоналашувнинг хар кандай шаюти мавжуд тузум тар- 
тибларига, институтларига, кадриятлари ва меъёрларига, 
уларнинг зарурлигига ва хаётга тугри, окилона жорий ки- 
линганига нисбатан озми-купми ишончсизликни келтириб 
чикаради. Бу эса мазкур тартиблар, коидалар, кадриятлар, 
меъёрлар, институтлар самарадорлигини пасайтириб юбора- 
ди. Бегоналашув, худди 
к
У
р к у в
каби, иложсизликдан, чора- 
сизликдан турли муъжизаларга, сохта гояларга, иррацио­
нал нажот усуллари ва йулларига интилишни рагбатланти- 
ради. Жамиятда угирликлар, жиноятлар, шахватпарастлик 
ва фахшга, алкоголизм ва наркоманияга ружу ошади. Фун- 
даментал ахлокий, эстетик меъёрлар, миллий анъаналар 
ва кадриятлар, жамиятнинг бирламчи асоси — оила ин- 
кирозга томон юз тута бошлайди.
Мазкур омиллар, бир томондан
F a p 6
рационализми 
инкирозининг окибати булса, иккинчи томондан — бу 
инкирозни озиклантирувчи ва кучайтирувчи, унинг янги 
шаклларини келтириб чикарувчи сабабдир, ижтимоий ва 
маънавий омилдир.
Бундай шароитда Рарбнинг баъзи бир фундаментал 
ижтимоий-сиёсий, маънавий-маданий кадриятлари, ай- 
тайлик, демократия ва инсон хУКУКДари, эътикод ва сУз 
эркинлиги хам деформацияга учрамокда. Мамлакат икти­
содий ва ижтимоий хаётида салмокди уринни эгаллайди- 
ган мухожирлар, агар фукароликни кабул килмаган булса, 
давлат бошкарувида катнашмайди (сайлаш ва сайланиш



Download 14,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   249   250   251   252   253   254   255   256   ...   273




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish