Abdulla qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti fizika-matematika fakulteti

“Meni tushun” o’yini

a) O’yinga 2 o’quvchi taklif etiladi. Birtasi ikkinchisiga qarab biror geometrik figurani tavsiflab beradi. 2chi o’quvchi buni nimaligini topadi. Agar topolmasa sinfda o’tirgan qolgan o’quvchilardan so’raladi. Keyin ikkinchi o’quvchiga navbat beriladi. Ikkinchi o’quvchi birinchi o’quvchiga biror boshqa biron geometrik figurani tavsiflab beradi. Birinchi o’quvchi qanday figura ekanligini aytishi lozim.
b) O’yinda topishmoq sifatida yoki she’riy misralar bilan biror matematik tushuncha ta’riflanadi. Bolalar nima haqida gap borganiga qarab , nomini topadi.

“Zakovat o’yini”

Bu o’yinni tashkil etishdan oldin, o’quvchilarga topshiriqlar beriladi. Shu topshiriqlarni a’lo darajada bajarib topshirgan o’quvchilar o’yinga jalb etiladi. Ular (6 o’quvchi) sinf o’rtasida qo’yilgan partaga guruh bo’lib o’tiradilar. Qolgan o’quvchilar tomonidan yuborilgan savollarga javob beradilar. O’yinni bir o’quvchi olib boradi. O’yin orasida musiqali tanaffus ham bo’ladi. O’yin 10 bosqichdan iborat bo’ladi. O’yin davomida guruh savolga javob bera olsa, unga ball beriladi. Agar javob bera olmasa ball savol bergan o’quvchiga beriladi. Zakovatbob savollar:
1. 3 xil rangli gullar bor. 2 tadan nechta guldasta yasash mumkin? Agar 10 ta har xil gul berilgan bo’lsa-chi?
Javob: 3 45
Yechimi: (agar soni uchta bo’lsa)
2. Shaxmat doskasida nechta kvadrat bor?
Javob: 204
Yechimi: 1²+2²+3²+4²+5²+6²+7²+8²=1+4+9+16+25+36+49+64+204
3. Yettita ikki yordamida yuzni hosil qiling?
Javob: (222:2)-22:2=100
4. Nima sababdan uylarning tomini yopishda toq sonda ya’ni 1,3,5,7 va hokazo to’siq (bolor) tashlanadi. Bunga fizikaning qaysi qonunini asos qilib olingan.
Javob; Tomning og’irlik, massalar markazi hisobga olingan.
5. “Zakovat” sandiqchasi olib kiriladi. Sandiqchada shunday narsa borki uni greklar Gerkules (muqaddas) tosh deb, xitoyliklar muhabbat toshi deb atashadi. Bu tosh O’zbekistonda qanday nom bilan ataladi.
Javob: Ohangrabo (magnit). Sandiqcha ichida magnit qo’yiladi.
6. To’rtburchak shaklidagi tortni uch marta pichoq bilan sakkizta teng bo’lakka bo’ling.
Javob: gorizantal va vertikaliga qarab tort pichoq bilan kesiladi. O’ng tomondagi kesilgan tortni olib chap tomondagi kesilgan tort oldiga qo’yiladi va barchasini pichoq bilan yana bir marta kesiladi va sakkizta teng bo’lak hosil bo’ladi. Bu quyidagicha olib boriladi.

7. Ulug’ allomalardan biri o’zining matematikaga oid asarida shunday yozadi:
“Mening hind hisobiga kiritgan yangiligim shulki bir raqami yoniga bir halqa, ya’ni 0 qo’yib uni 10 deb o’qidim”
Bu satrlar kimga tegishli.
Javob: Beruniy
8. Fanga birinchi marta o’nli kasrlarni kiritgan XV asrda Samarqandagi Ulug’bek rasadxonasida yashagan olim kim?
Javob: Jamshid Koshiy.
9. Eramizning v asrida yashagan birinchi matematik olima-ayol kim?
Javob: Gipatiya.