Abduhamidov F. A

Xar xil temperaturalarda to’yingan suv bug’i bosimi va zichligi. 

 

t, 

o

C 

p, 

mm.sim.ust 

ρ, 

kg/m

3

 

t, 

o

C 

p, 

mm.sim.ust 

ρ, 

kg/m

3

 

t, 

o

C 

p, 

mm.sim.ust 

ρ, 

kg/m

3

 

-20 

0,77 

0,88 

18 

15,48 

15,4 

60 

149,4 

130 

-10 

1,95 

2,14 

20 

17,54 

17,3 

80 

355,1 

293 

0 

4,58 

4,84 

40 

55,32 

51,2  100 

760,0 

598 

 

       Jadvaldan ko’rinib turibdiki, suv 60

o

C da qaynashi uchun bosimni 149,4 

mm.sim.ust gacha kamaytirish kerak. Yoki teskarisi, bosim 55,32 mm.sim.ust 

gacha kamaysa suv 40

o

C da qaynaydi. 

       Bunday  jadval  bilan  havoning  nisbiy  namligini  ham  aniqlash  mumkin. 

Misol uchun quruq termometr 20

o

C (p

o

=17,54 mm.sim.ust) ni ko’rsatdi. Xo’l 

termometr 18

o

C (p

o

=15,48 mm.sim.ust) ni ko’rsatdi.  

         

0

100%

p

p





 formula bo’yicha nisbiy namlikni aniqlaymiz. 

15, 48 

.

.

100%

88, 26%.

17,54 

.

.

mm sim ust

mm sim ust







 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

50 

Abduhamidov F.A. 

SUYUQLIKLARNING XOSSALARI 

 

      Suyuqliklarning gazlardan asosiy farqlari shundaki:  



  Gaz  ma’lum  xajmga  ham  shaklga  ham  ega  emas.  Gaz  qanday  idishga 

solinsa, uning to’liq xajmini va shaklini egallaydi. 



 

Suyuqlik  esa,  o’zining  xususiy  xajmiga  ega,  lekin  shaklga  ega  emas. 

Suyuqlik  biror  idishga  solinsa,  u  idishda  o’zining  xajmichalik  joyni  va 

idish shaklini egallaydi. 

      Gazlar  nisbatan  oson  siqiladi,  suyuqliklar  esa  amalda  deyarli  siqilmaydi. 

Bu esa suyuqliklarning molekulalari bir-biridan kichik masofalarda (suyuqlik 

molekulalari  deyarli  yopishib  turadi)  joylashishidan  dalolat  beradi.  Shu 

sababli, suyuqliklarni siqish uchun molekulyar itarishish kuchini yengib o’tish 

kerak. 

      Maxsus  o’tkazilgan  tajribalar  suyuqliklarda  xar  bir  molekula  yaqinida 

boshqa  molekulalar  malum  tartibda  joylashganini  ko’rsatdi.  Biroq  katta 

sohalar 

mashtabida  tartib  bo’lmaydi.  Shuning  uchun  suyuqliklar 

molekulalarining  joylashishi  yaqin  tartibga  bo’ysunadi  va  uzoq  tartibda  esa, 

o’rinli emas.