Abduhamid nurmonov

CKOAUHKa  B.
 
KoncnrarciicKMH  CTpyKTypajiH3M 
m
 
«Ilpa>K CK aH  
uiKOJia».  — 
3BerHHueB 
B.A. 
H
ctophb
 H3biK03HaHHH...,  c.  93.
2
 
Eepe3UH 
0.M.
 
H
cto ph h
 
JiHH rB H CTH H ecK H x  y n e H H ft. 
— M.,  1975,  c.  236.
3
 
C
koauhko
 
B.
 
K o n e H ra re H C K H H   C T pyK T ypanH 3M  
h
  «Ilpa>K C K a;i 
uiKOJia*.  — 
3BerHHireB 
B.A. 
M
ct o ph h
..., 
c
. 
93.
6  — A. Nurmonov
81
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ta'kidlashicha,  agar  tilga  har  qanday  sotsiallikdan  uzilgan,  boshqa 
struktur  shakllanishlar  bilan  m unosabatidan  m ahrum   qilingan 
mustaqil  struktura  sifatida  qaralganda,  bu  talab  tabiiy  hisoblanadi.
L.Yelmslev  uchun  empirik  tamoyil  induksiyarri  bildirmaydi. 
Aksincha,  u  induksiyani  keskin  tanqid  qilgan  holda,  deduksiyani 
targ'ib  qiladi.
Deduksiya atamasini  ostida butundan  bo'lakka tamoyilini, ya'ni 
butun  m atndan  abzasga,  abzasdan  gapga,  gapdan  so‘zga,  so‘zdan 
tovushga  o ‘tish  tamoyilini  tushunadi.
An'anaviy tilshunoslik tushunchalarni  hosil qilishda soddalikdan 
murakkablikka (alohida tovushlardan fonemalarga,  xususiy m a’no- 
lardan  um um iy  m a'nolarga  va  boshq.)  tom on  yo‘nalgan,  induktiv 
bo'lgan  b o ‘lsa,  glossematik  nazariya,  aksincha,  um um iylikdan 
xususiylikka,  sinfdan  uning  qismlariga  qarab  yo‘naladi  va  deduktlv 
hisoblanadi.  Shuning  uchun  L.Yelmslev  o ‘z  metodini  empirik  va 
deduktiv ekanligini  ta'm inlaydi.
Uning  fikricha,  bu  nazariya  har  qanday  tildagi  har  qanday 
m atnni  tavsiflash  va  oldindan  aytish  imkoniyatiga  ega.  Shuning 
uchun  u  bu  nazariyarring  universal  mohiyat  kasb  etishiga  umid 
qiladi.
F.M .Berezinning  fikricha,  L.YelmsIevrring  bu  nazariyasi  tabiiy 
tillaming ichki o ‘ziga xos xususiyatlarini yo‘qqa chiqaradi va shuning 
uchun  tilning  tabiatini  o ‘rganishda  vosita  sifatida  bu  m etoddan 
foydalanish  m ushkuldir.1