Abdufattox abdugapparov

1.6.
 
Ustoz-shogird an’analari. 
Reja: 
1.
 
Mutaxassislik sinfida tarbiyalash  bо‘yicha turlicha yondoshganlar. 
2.
 
“Ustoz-shogird an’anasi” tushunchasining mazmuni va mohiyati  
3.
 
Ustoz-shogird  an’analari 
vositasida  о‘zbek  an’anaviy 
musiqa 
madaniyatining  ma’naviy-tarbiyaviy  asoslarini  takomillashtirishning  ijtimoiy-
pedagogik negizlari 
 
Kalit sо‘zlar: 
ustoz-shogird an’analari, mutaxassislik, yondoshuv, an’anaviy 
musiqa, madaniyat, ma’naviy-tarbiyaviy asoslar, ijtimoiy-pedagogik negizlar. 
 
1.
 
Mutaxassislik sinfida tarbiyalash  bо‘yicha turlicha yondoshganlar. 
 
San’at sohasining  mutaxassislik  sinfida  ta’lim  va  tarbiya  jarayoni  uzluksiz, 
yakka tarzda olib boriladi. Buning asosiy sabablaridan biri har bir talabaga haftada 
kamida  ikki  soat  yakka  holda  dars  o‘tilgandan  keyin  mutaxassislik  fani 
o‘qituvchisi  talaba  uchun  o‘z  ota-onasidek  yaqin  bo‘lib  qoladi.  Shunday  ekan 
mutaxassislik  bo‘yicha  muallimning  ham  o‘z  shogirdlarini  har  tomonlama  kamol 
topishidagi ma’suliyati juda yuksakdir. 

---

 
101 
Ustozlarning ta’kidlashicha: O‘qituvchining eng qo‘rqinchli holatlaridan biri 
bu – o‘quvchiga kerak bo‘lmay qolishidir. Ya’ni, o‘quvchiga zarur bo‘lgan nazariy 
va amaliy bilimlarni, yo‘l-yo‘riqlarni ko‘rsatib borish zarur. 
Buning uchun o‘quvchiga: 
Mustaqil fikrlashni,  
Asar uslubi ustida ishlashni, 
Maqsadga yaqinlashib, o‘zini kashf etishni o‘rgatish lozim. 
Yosh  mutaxassislarni  tayyorlashda  eng  murakkabi  musiqani  estetik  qarash 
bilan baholash, ya’ni estetik baho bera olishni singdirish lozim. Nima yaxshi, nima 
yomon.  Nima  chiroyli,  nima  xunukligini  farqiga  bora  olishni  uqdirish  kerak. 
O‘tmishni  boy  madaniyati  bilan  ruhiy  bog‘lanishni  singdirish.  Bunda  o‘quvchini 
vatanparvarlik,  yurtiga  sodiqlik  va  boshqa  ijobiy  xislatlarga  ega  qilib  tarbiyalash 
asosiy vazifalardandir. 
Mutaxassislik sinfida tarbiyalashning  turli  shakllari  mavjud bo‘lib,  mashhur 
ustozlar  bu  jarayonga  turlicha  yondoshganlar.  Masalan:  yakka  suhbat  va  sinf 
majlislari o‘tkazish, ko‘pchilik bo‘lib jamoat joylariga va ko‘ngil so‘ragani borish, 
konsertlar  berish,  ijrochi  sozandalar  haqidagi  kitoblarni  mutola  qilish,  ayniqsa 
keyingi  paytlarda  internet  saytlardan  mashhur  ijrochilar  hayoti  va  ijodi  bilan 
tanishish  va  ijrolarini  eshitish  kabi  tadbirlar  hamda  shogirdlarining  shakllanishida 
ustozning shaxsiy namunasi katta rol o‘ynaydi. 
Sozandani  kasbga  tayyorlashda  bolalar  musiqa  va  san’at  maktablari 
boshlang‘ich  asosiy  o‘quv  dargohi  sifatida  xizmat  qilsa,  kasb  hunar  kollejlari  va 
Akademik  litseylari  o‘rta  bo‘g‘inni  tashkil  qiladi.  Oliy  o‘quv  yurtlari  esa  ikki 
bosqichli  (bakalavriat  va  magistratura)  oliy  malakali  mutaxassis  kadrlar 
tayyorlaydigan  yuqori  bo‘g‘in  hisoblanadi.  Ushbu  o‘quv 
maskanlarida 
o‘qituvchining  o‘z  ustida  ishlashi,  ijrochilik  mahorati,  musiqiy  adabiyotlardan 
xabardorligi,  kasbiga  muhabbati,  o‘z  ishiga  mas’uliyat  hissi,  tashabbuskorligi  va 
izlanuvchanligi,  tanqidni  to‘g‘ri  qabul  qilishi  va  boshqa  sifatlarni  o‘zida 
mujassamlashtirishi  juda  muhimdir.  U  o‘z  amaliyotida  yangi  nota  va  uslubiy 
adabiyotlar, texnik  vositalarni qo‘llashi, referat  va  ma’ruzalar tayyorlashi, ayniqsa 

---

 
102 
xalq  kuylari  va  mumtoz  asarlardan  o‘z  cholg‘usiga  moslashtirishi  va  tinmay  o‘z 
ustida ishlashi katta ahamiyatga ega. 
 
2.