Abdufattox abdugapparov

Muhammad  Rahimxon 
(1806-1825)  saroyida  ishlagan  mashhur  tanburchi 
va qo‘shiqchi Niyozxo‘ja Xojining ijodiy va ijrochilik faoliyati Xivada kechdi. U 
Xorazm  musiqa  madaniya-tiga  katta  e’tibor  berdi.  Matyoqub  Xarratovning 
aytishicha, Niyozxo‘ja Buxoroga
 
 “Shashmaqomni” o‘rganish uchun bor-gan. U 
Buxorodan  qaytgach,  buxorocha  maqomlar  Xiva  cholg‘ulari  tomonidan 
o‘zlashtirilib,  Xorazmda  keng  tarqala  boshladi.  Xorazmning  mashhur 
cho lg‘ uchilari  M uhammad-rahim  Feruz,  Komil  Xorazmiy,  M irzo 
Muhammadrasul  va  boshqalar  Niyozxo‘ja  bilan  hamkorlikda  maqomlarga  yangi 
cholg‘u bo‘limlari qo‘shib, ularni boyitdilar. 
XIX  asrning  ikkinchi  yarmida  Qo‘qon  mashhur  cholg‘uchilar  to‘plangan 
markazga  aylandi.  Bu  yerda  Usta  Xudoyberdi  rah-barligida  o‘zbek  xalq 
cholg‘ularida  ijrochilik  maktabini  o‘rga-nish  bo‘yicha  o‘ziga  xos  maktab 
yaratiladi.  Farg‘ona  cholg‘u-chilari  Buxorocha  Shashmaqomni  faol  o‘zlashtira 
boshlashdi.  Maqomlar  ijrosida  xonandalar  bilan  bir  qatorda  tarkibi  turlicha 
bo‘lgan  o‘zbek  xalq  cholg‘ulari  ansambllari  ham  ishtirok  etdi.  Cholg‘ular 
ansambliga  Buxoroda  tanbur  va  doyra,  Xorazmda  esa  dutor,  g‘ijjak,  bo‘lamon, 
doyra yoki tanbur, garmon, rubob, doyra (uning o‘zi qo‘shiqchi ham) kirgan. 
O‘z  ichiga  surnay,  karnay,  doyra  va  nog‘oralarni  olgan  damli  va  urma 
cholg‘ular ansambllari  xon saroylarida, beklar  huzurida  xizmat qilishgan.  Bunday 
ansambllarga  surnaychi  (Mextar)  rah-barlik  qilgan.  Bu  kasbning  daromadi 
yaxshi 
bo‘lgan.  Ammo  ansamblning  faoliyati  mavsumiy  bo‘lib, 
cholg‘uchilar  turli  tantalar  kam  bo‘ladigan  qish  mavsumida  tirik chilik 
o‘tkazish  uchun temirchilik, quruvchilik, duradgorlik  va shunga o‘xshash  ikkinchi 
kasbni egallashga majbur bo‘lishgan.