Abdijamilova biybisanem abdiraximovna

Tuwrımúyeshlik. 
Bul
 
jasaw turmısınan kewli tolmaytuǵın, ózin tómen 
sanaytuǵın insan. Sonlıqtan qandayda bir nárselerde jaqsı bolıwǵa umtıladı, olar 
jańa is usılların izleydi. Ótiw dáwirinde olar manipulyatorlar ushın ańsat oljaǵa 
aylanadı, sebebi bul insan beyimlilik hám iseniwsheńlik penen sıpatlanadı.
Zig – zag.
Bul insanda sulıwlıqtı kóre alıw qábiliyeti jaqsı qáliplesken, 
sonday – aq dóretiwshilik qábiliyeti, oy – pikirlewi rawajlanǵan. Bul insanda tábiiy 
ótkir pikirlewshilik bar, óz átirapina qábiliyetli adamlardı jıynay aladı. Bul insandı 
shablonlar, qaǵıydalar, kórsetpeler qızıqtırmaydı. Baslaǵan isti juwmaqlawǵa 
sabırlılıqtıń joqlıgı tosqınlıq qıladı.

---

59
Bul boyınsha hár bir oqıwshı óz kórsetpelerin beredi. Berilgen kórsetpege 
qarap oqıtıwshi juwapların esittiriwleri múmkin. 
Bahalawda hár bir basqıshta jaqsı nátiyje kórsetken toparlarǵa oqıtıwshı 
smaylikler sawǵa etiwleri múmkin hám smaylikler sanı hám túrine qarap jeńimpaz 
topardı anıqlasa boladı.[32] 
Joqarıda keltirilgen metodikalıq kórsetpe tiykarında Taxtakópir rayonı XBBne 
qaraslı 22-sanlı mekteptiń 9
a
-klass oqıwshılarına klass saatı barısında sabaq ótildi. 
Oqıwshılar qızıǵıwshılıq penen qatnastı. Usınday sabaqlar tez-tez bolıp turıwın 
qálep qaldı. Sabaq ótilmesten aldın usı mekteptiń 9-11-klass oqıwshılarınan soraw-
anketa alındı. Bul soraw-anketanıń mazmunı tómendegishe boldı: 
Sorawlar 
1.
Qanday kásipler haqqında bilesiz? 
2.
Keleshekte kim bolıwdı qáleysiz? 
3.
Ne ushın sol kásipke qızıǵasız? 
4.
Sol kásipke iye bolıw ushın qanday sabaqlardı tereńirek úyreniw kerekligin 
bilesizbe? 
5.
Ata-anań menen keleshekte kim bolıw haqqında sóylestińizbe hám ata-anań 
qanday pikir bildirdi? 
6.
Tańlaǵan kásibińdi iyelew ushın qanday oqıw orınlarında oqıw kerekligin 
bilesizbe? 
7.
Matematika sabaǵı Siz tańlaǵan kásipke baylanısı barma, bar bolsa qanday? 

---

60
Bul sorawnamanın` juwapların analizlegenimizde ―
Qanday kásipler haqqında 
bilesiz
?‖ degen sorawımızǵa kópshilik kásiplerdi bilemiz dep juwap qaytarǵan. 
Sonın` ishinde mugállimshilik hám shıpakerlik kásibin biliwshiler kópshilikti 
quraydı. Lekin ján akásip túrleri haqqında maǵlıwmatqa iye emes. ―
Keleshekte 
kim bolıwdı qáleysiz
?‖ mazmundaǵı sorawǵa bolsa juwaplar tómendegishe boldi: 
9-klass 
10-klass 
11-klass 

---

61
Solay etip sorawnamada qatnasqan ulıwma 100 oqıwshıdan ―Oqıtıwshı‖
kásibin - 37%, ―Shıpaker‖ -20 %, ―Isbilermen‖ -12%, ―Tis shıpakeri‖ -2%, 
―Prokuror‖-4%, ―Artist‖ -1%, ―Áskeriy xızmetker‖- 5%, ―Elshi‖- 1%, 
―Arxitektor‖ -1%, ―Yurist‖ -4, ―Buxgalter‖- 3 %, ―Trener‖ -4%, ―Bank 
xızmetkeri‖- 1%, ―Ishki isler xızmetkeri‖ -5% tánlaǵanlıǵı málim boldı. Bunnan 
oqıtıwshılıq kásibine hám shıpakerlik kásibine qızıǵiwshılardın kóp ekenligin 
kóriwimiz múmkin. Lekin taza kásip túrleri IT boyınsha dástúrlewshi, yamasa 
geologiya tarawı boyınsha geolog, qurılıs tarawı boyınshada kásipler ushıramadı.
―
Ne ushın sol kásipke qızıǵasız”?
degen sorawǵa bolsa kishkeneligimnen 
qızıqqanman, muǵallimge qıziqqanman, ákem qıziqtırǵan degen juwaplar boldı.
―
Sol kásipke iyelik etiw ushın qanday sabaqlardı teren`irek úyreniw 
kerekligin bilesizbe
‖? degen sorawǵa bolsa hámme oqıwshı biletuǵınlıǵın 
bildirgen. 
“Ata-anan` menen keleshekte kim bolıw haqqında sóylestin`izbe hám ata-
anan` qanday pikir bildirdi”
? Bul sorawǵa kópshilik oqıwshılar yaǵnıy 92 % I ata-
anası menen oylasqanlıǵın hám qarsı emesligin, qollap quwatlaytuǵınlıǵin bildirse, 
2% i bolsa ele aytpaǵanlıǵın bildirgen.
―
Tánlaǵan kásibin`di iyelew ushın qanday oqıw orınlarında oqıw kerekligin 
bilesizbe
‖? Bul sorawǵa oqıwshılar 80% i biletuǵınlıǵin, al 20% bolsa 
maǵlıwmatqa iye emesligin bildirgen.
―
Matematika sabaǵı sen tan`lagán kásipke baylanısı barma, bar bolsa 
qanday”
? Bul sorawǵa bolsa 76% oqıwshı qatnası bar ekenligin hám qanday 

---

62
baylanısı bar ekenligin , al 24% i joq ekenligin, oqıwǵa túsiwde májbúriy pán 
ekenligin keltirgen. 
Solay etip sorawnamada qatnasqan barlıq oqıwshılardın` juwaplarına kóre 
Bunnan elede oqıwshılardı hár sabaqta, sonday-aq tek matematikada emes basqada 
pánlerde tanıstırıp barıliwı kerek.Sonday-aq kásipler boyınsha kásip óner 
kolledjleri, joqarı oqıw orınları haqqındada maǵlıwmatlar berilip barılıwi kerek 
degen juwmaqqa keldik.