Abbatisa – ayollar katolik monastirlarining boshqaruvchilari. Abbatlik

Dedichlar – yirik yer egaligi shakllangunga qadar Chexiyadagi erkin jamoachilar toifasi. Oʻzlarining yer-mulklari – dedinlarga merosiy egalik qilgan.
Danexof – Daniyada magnatlardan tarkib topgan davlatning umumiy kengashi. 1282-yilda qirol Erik Klipping xartiyasiga binoan chaqirilgan.
“Dehqonchilik qonuni” – taxminan VII asr oxirlari–VIII asr boshlarida yaratilgan vizantiya–slavyan kundalik huquqlari toʻplami. Ushbu tarixiy manba orqali Vizantiyadagi erkin qishloqlarning ichki munosabatlarini: xoʻjalik yuritish tizimi, jamoada yerga va yaylovlarga boʻlgan egalik shakllarini, oʻz kesim yeriga boʻlgan dehqonlarning huquqlarini qayta tiklash imkoniyatini beradi. Undan tashqari “D.Q.” ijtimoiy tabaqalanish, yollanma mehnat, ichki ijara munosabatlari haqida ham ma’lumot beradi. Mazmunan ushbu hujjatda varvar haqiqatlariga yaqin boʻlgan jihatlar uchraydi. Yunon va slavyan tillarida turli nusxalarda yetib kelgan. Tadqiqotchilar “D.Q.” da beriladigan jazo tartiblarining ogʻirligiga e’tibor qaratishadi. Jinoyat sodir etganlar qishloqdan bardargʻa qilishdan tashqari, turli koʻrinishdagi jismoniy jazolarga ham tortilgan. Slavyan tilidagi nusxalarda mayib qilish jazosi oʻrnida pul toʻloviga tortish holatlari qayd etilgan. Shuningdek, jamiyatning quyi qatlam vakillari boʻlgan mortitlar, mistotlar va qullarning ijtimoiy holati haqida ham ma’lumot olish mumkin.
Dekan (yunon. oʻnboshi) – 1) Katolik cherkovida kapitul, ya’ni yepiskop huzuridagi ruhoniy shaxslar kengashi yoki rohiblik ordenlari boshligʻI; 2) Oʻrta asr Yevropa universitetlarida magistrlar tomonidan oʻzlari orasidan saylangan fakultet boshligʻi.
Dekretaliya (lot. decretum – farmon) – Rim papalarining munozarali masalalar, boshqa shunga oʻxshagan hodisalar boʻyicha yuborgan qarori. Boshqa ma’nosi esa, qonunlar toʻplami va qadimgi huquqiy aktlar sifatida talqin qilinadi.
Desyatina – daromadning (hosil, pul, foyda va boshqalar) oʻndan bir qismini cherkov foydasiga berish. Soliqning bu turi dastlab qadimgi Sharqda va yahudiylarda mavjud boʻlgan. Xristian dinida III asrdan D. tilga olingan. 585-yildagi butun jahon soborida birinchi marta cherkov D.ni qonuniylashtirgan. 779-yilda Buyuk Karl Franklar qirolligida D. barcha aholi birdek toʻlashi lozimligini belgilab qoʻydi. D.ning asosiy ogʻirligi dehqonlar zimmasiga toʻgʻri kelgan. D. uchga boʻlinib, ular “Katta D.” – bugʻdoy va uzum hosilidan olingan, “Kichik D.” – poliz ekinlari, madaniy va texnik oʻsimliklardan olingan va “Qon D.” – chorva mollari va chorva mahsulotlaridan olingan. D. birinchi marta Fransiyada 1789-yilda boshlangan Fransuz inqilobi natijasida bekor qilingan.