A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin

10- §.  Hujayrani o‘rganish usullari
1.
2.
3.
Birinchi bo‘lib hujayrani kashf etgan olim kim?
Yadro qachon va kim tomonidan kashf etilgan?
Hujayra nazariyasi biologiyani rivojlantirishga qanday hissa qo‘shdi?
1.
2.
Hujayraning kashf etilish tarixini gapirib bering.
Hujayra nazariyasining asosiy qonunlarini ayting.

---

35
HUJAYRA HAQIDAGI TA
’
LIMOT
II BO‘LIM
1.
2.
3.
4.
Yorug‘lik mikroskopi obyektni qanday kattalashtiradi?
Yorug‘lik mikroskopining kattalashtiruvchi qismiga nimalar kiradi?
Elektron mikroskop tasvirni necha martagacha kattalashtiradi?
Sitokimyoviy usulda nimalar aniqlanadi?
1.
2.
Hujayralar qanday usullar yordamida o‘rganiladi?
Mikroskoplar
 
obyektni qanday qilib kattalashtirib berishini tushuntiring.
    1
m
µ
 (millimikron), mikronning (
µ
) mingdan biri, 1
µ
 (mikron) millimetrning mingdan biri.
nadi.  Mikroskopning  ko‘rish
  kuchi 
ikki  nuqtani  farq  qilish   uchun  zarur  
bo‘lgan  minimal  masofasi  bilan  aniq lanadi.  Bu  nuqtalar   bir-biriga  juda  ya-
qin bo‘lgan vaqt da  ul ar dan chiqadigan yorug‘lik to‘lqinlari bir  vaqtda qay-
tadi va odamning ko‘zi ikkita emas,  balki bitta tasvirni ko‘radi.  
Bir  xil  kattalashtiradigan  mikroskopning  ko‘rish  kuchi  qancha  katta 
bo‘lsa, o‘rganilayotgan obyektning mayda bo‘laklarini shuncha aniq o‘rga-
nish  mumkin.  Moddalarning  mikroskopiya  nazariyasiga  ko‘ra  mikroskop 
ko‘rish  kuchining  chegarasi,  yorug‘lik  to‘lqin    uzunligining  yarmiga 
teng, ya’ni 200 — 300 m
µ
1
. Shunday qilib, yorug‘lik to‘lqini uzunligining 
yarmi dan  kichik  bo‘lgan  obyektlarni  oddiy  yorug‘lik  mikroskopida  ko‘rib 
bo‘lmaydi. Yorug‘lik mikroskoplari obyektni 2000 martagacha kattalashti-
radi xolos.