A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin

elektron mikroskop.  Hozirgi  davrda  ko‘rish  qobiliyati  eng  yuqori  his-
oblangan  asboblardan  biri  elektron  mikroskopdir.  Ular  tasvirni  200  000 
martagacha  kattalashtirib  beradi.  Bunda  o‘rganilayotgan  obyektning  tasviri 
yorug‘lik nurlarida emas, balki elektronlar oqimi yordamida hosil qilinadi. 
Elektron  mikroskop  yordamida  hujayraning  o‘ta  nozik  tuzilmalarini 
aniqlash  imkoni  mavjud.  Uning  yordamida  ribosomalar,  endoplazmatik 
to‘r,  mikronaychalar  kashf  etilgan.  Keyingi  yillarda  elektron  mikros-
kopning takomillashtirilishi natijasida uch o‘lchamli tasvirlar, ya’ni struk-
turalarning fazoviy tasvirlarini olishga muvaffaq bo‘lindi. 
Hujayra tarkibidagi turli-tuman kimyoviy moddalarni aniqlash uchun 
sitokimyoviy  (sitos-hujayra)  usullaridan  keng  foydalaniladi.  Buning 
uchun  turli  xil  bo‘yoqlar  ishlatiladi.  Ular  yordamida  hujayra  tarkibidagi 
oqsillar, nuklein kislotalar, yog‘lar, uglevodlarni aniqlash mumkin. 
Tirik  organizmlarning  organ  va  to‘qimalarini  maydalab  (bir  xil  massa 
hosil  bo‘lguncha),  ulardan  sentrifugalash  usuli  yordamida  hujayraning  or-
ganoidlarini  ayrim-ayrim  holda  (yadro,   xloroplast,   mitoxondriya,   riboso-
ma)  ajratib olinadi va ularning xususiyatlari o‘rganiladi.

---