A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin

Sitogenetik  usul
  so‘nggi  yillarda  katta  ahamiyat  kasb  etdi.  U  odamda 
uchraydigan  irsiy  kasalliklarning  sabablarini  tushunib  olish  uchun 
ko‘pgina  qimmatli  materiallar  beradi.  Genetika  nuqtai  nazaridan  olganda 
irsiy  kasalliklar  mutatsiyalardan  iborat  bo‘lib,  ularning  ko‘pchiligi 
retsessivdir.  Bu  usul  odam  xromosomalar  to‘plamidagi  ko‘rinadigan 
darajadagi  o‘zgarishlarni  o‘rganish  imkonini  yaratdi.  Xromosoma 
mutatsiyalarining  shunday  bir  toifasi  borki,  ular  xromosomalar  soni 
yoki  tuzilishining  ko‘rinarli  o‘zgarishlari  bilan  ifodalanadi.  Odamda 
bunday  mutatsiyalar  sitogenetik  usul  bilan  aniqlanadi.  So‘nggi  yillarda 
har  qanday  odamning  xromosoma  sonini  unga  hech  ziyon  yetkazmay, 
oson  va  tez  o‘rganishga  imkon  beradigan  yangi  usullar  ishlab  chiqildi. 
Bu  shundan  iboratki,  qon  leykotsitlari  +37°C  da  alohida  oziq  muhitiga 
tushirib qo‘yiladi, bu muhitda ular bo‘linadi. Ulardan xromoso ma lar soni 
va tuzilishi ko‘rinib turadigan preparatlar tayyorlanadi. Keyin chalik odam 
xromosomalarini  alohida  bo‘yoqlar  bilan  bo‘yash  usullari  ishlab  chiqildi, 
bular  xromosomalar  sonini  sanab,  hisoblab  ko‘rishdan  tashqari  ayrim 
xromosomalardagi nozik o‘zgarishlarni ham o‘rganishga imkon berdi.