A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin



Download 5,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet180/244
Sana14.01.2022
Hajmi5,84 Mb.
#363449
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   244
Bog'liq
biologiya. 9-sinf (2014, a.zikiryayev, a.to'xtayev)

jinsiy 
xromosomalar
  deyiladi.  Shunday  qilib,  drozofilaning  xromosomalari  soni 
oltita  autosoma  va  ikkita  jinsiy  xromosomadan  tashkil  topadi.  Urg‘ochi 
pashshada qo‘shaloq holda  (XX), erkak pashshada esa (XY) yakka holda 
bo‘ladigan tayoqchasimon jinsiy xromosoma X­xromosoma, ikkinchi jinsiy 
xromosoma  (urg‘ochi  pashshada  bo‘lmaydigan,  erkak  pashshada  ikki  yel­
kali bo‘ladigan xromosoma)  Y­xromosoma deyiladi.
Erkak va urg

ochi pashshaning xromosomalari to

plamidagi bu jinsiy 
tafovutlar ko

payish jarayonida qanday saqlanib qoladi? 
Bu  savolga  javob  berish  uchun  meyozda  va  urug‘lanishda  xromo­
somalar  qanday  holatda  bo‘lishini  aniqlab  olish  zarur.  Urg‘ochi  pash­
shaning  jinsiy  xromosomalari  yetilayotganda  meyoz  natijasida  har  bir 
tu xum  hujayraga  to‘rtta  xromosomadan  iborat  gaploid  to‘plam,  shu 
jumladan,  bittadan  X­xromosoma  o‘tadi.  Meyozda  erkak  pashshada  ikki 
xil  spermatozoidlar  hosil  bo‘ladi.  Jinsiy  xromosomalar  hujayraning  qara­
ma­qarshi qutblariga tarqalib   ketadi. 
Shunday qilib, X­xromosoma bir qutbga, Y­xromosoma ikkinchi qutb­
ga  boradi.  Shu  tufayli  erkak  pashshalarda  ikki  xil  spermatozoidlar  teng 
miqdorda  hosil  bo‘ladi.  Bir  xil  spermatozoidlar  3  ta  autosoma  bilan  bit­
ta  X­xromosoma,  boshqalarida  uchta  autosoma  bilan  bitta  Y­xromosoma 
bo‘ladi.  Urug‘lanishda  ikkita  kombinatsiya  bo‘lish  ehti molligi  bir  xil. 
Tuxum  hujayrani  X  yoki  Y­xromosomali  sperma  urug‘ lantirishi  mumkin. 
Birinchi  holda  urug‘langan  tuxumdan  urg‘ochi  pash sha,  ikkinchi  holda 
erkak  pashsha  rivojlanadi.  Jins  ko‘pchilik  orga nizmlarda  tuxum  hujayra 
urug‘langandan so‘ng ma’lum bo‘ladi.
Jins  belgilanishining  xromosoma  mexanizmi  odamda  ham  xuddi  dro­
zofiladagi  kabi  bir  xil.  Odam  xromosomalarining  diploid  soni  —  46  ta.  
Shu  songa    22  juft  autosoma  va  2  ta  jinsiy  xromosoma  kiradi.  Ayollarda 



Download 5,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   244




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish