A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin



Download 5,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet181/244
Sana14.01.2022
Hajmi5,84 Mb.
#363449
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   244
Bog'liq
biologiya. 9-sinf (2014, a.zikiryayev, a.to'xtayev)

120
GENETIKA  ASOSLARI
V BO‘LIM
jinsiy xromosomalar soni ikkita —  X­xromosomadan, erkaklarda — bitta 
X  va  bitta  Y­xromosomadan  iborat  bo‘ladi.  Shunga  ko‘ra,  erkaklarda  ikki 
xil  spermatozoidlar  —  X  va  Y­xromosomali  spermatozoidlar  hosil  bo‘ladi 
(62­ rasm).
Ayrim  jinsli  ba’zi  organizmlarda  (masalan,  ba’zi  bir  hasharotlarda)          
Y­xromosoma  umuman  bo‘lmaydi.  Bunday  hollarda  erkagining  xromo­
somalari  bittaga  yetishmaydi:  X  va  Y­xromosomalar  o‘rnida  bitta  X­xro­
mosoma  bo‘ladi.  Bu  holda  meyoz  jarayonida  erkak  gametalar  hosil  bo‘lib 
kelayotganida  X­xromosoma  kon’yugatsiya  uchun  sherigi  bo‘lmaydi  va 
hujayralarning  biriga  o‘tadi.  Natijada  barcha  spermatozoidlarning  yarmisi 
X­xromosomali,  qolgan  yarmisi  esa  undan  mahrum  bo‘ladi.  Tuxum  hu­
jayra  X­xromosomali  spermiy  bilan  urug‘lansa,  ikkita  —  X­xromo somasi 
bo‘ladigan  to‘plam  yuzaga  keladi  va  bunday  tuxumdan  urg‘ochi  orga­
nizm  rivojlanib  boradi.  Tuxum  hujayra  X­xromosoma  yo‘q  spermiy  bilan 
urug‘lansa,  u  holda  bitta  X­xromosomasi  bo‘lgan  organizm  bunyodga  ke­
ladi, u erkak bo‘lib chiqadi.
Shu  bilan  birga  tabiatda  jins  belgilanishining  boshqa  turi  ham  borki, 
u  urg‘ochi  jinsning  geterogametalik  bo‘lishi  bilan  ta’riflanadi.  Bu  o‘rin­
da  hozirgina  ko‘rib  o‘tilgan  munosabatlarning  teskarisi  bo‘ladi.  Urg‘ochi 
jinsga har xil jinsiy xromosomalar yoki faqat bir X­xromosoma xos bo‘la­
di.  Erkak  jinsi  bir
 
xildagi  X­xromosomalar  juftiga  ega  bo‘ladi.  Ma’lumki, 
bunday  hollarda  urg‘ochi  jins  geterogametali  bo‘ladi,  holbuki,  spermiy­

Download 5,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   244




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish