A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

Zeki Velidi. Toğan
İstanbul - Beyazıt 6 - 9 * 947
İstanbul Mebusu Akçuraoğlu Yusuf
Ankara. 26.XL ⁽J31
aKCuraO^lu Vuîu'

• (COAj,
V ^{9 ?}
»■G


vhy
UJ& Ğjis) iSjj r
^ 'dşyj,
Oyf • îL> ' -yfji
’ . / / . ’r -■■■ '
w <*i,l jt


Aziz ve muhterem Zeki Velidi Bey.
Dün Istanbuldan sizin mühim ese­rinizin 505 inci sayfasından 552 nci sayfasına kadar olan formaları seldi. Pek çok teşekkür ederim. Çok ehem­miyetle takip ettiğimden derhal oku­yup çıktım; burada da, evvelkilerinde olduğu gibi, bilmediğim bir hayli şey­leri öğrendim. Ezcümle «Çokan» adlı Kazak münevverine dair hiçbir şey ne işitmiş ne de okumuştum; bu bana bir keşif oldu. Şoriri*- Gasprinski'nin «Avrupa Medeniyetine Bir Nazarı Mu­vazene» adlı eserini de evvelce ken­disinde görüp okumuş isem de, ta­mamen unutmuştum. Yanımızda nüs­hası da yoktu; «Türk Yılı» nda Gas­prinski'nin tercümeihalini yazarken içtima! fikirlerinin bu risalede görü-' len mühim ve esaslı bir kısmından bahsetmeyi hatırlayamamışım.
Çokan ve İsmail Beyi ayni kata- goriden saymakta esas itibariyle hak­lısınız; fakat dediğiniz gibi İsmail Bey hayatında bir hayli tahavvül (evoliis- yon) geçirdi; ilk merhaledeki fikirleri ( Rusya Müslümanlığı ) , sonralarda çok değişti. «Tercüman» koleksiyonla­rı baştan aşağı gözden geçirilirse bu evolüsyonun grafiğini çizmek kabil­dir. Zavallı Çokan bu ilk merhalede ikpn, ruhî bir revolüsyonla birdenbire değişmiş ve kırılmıştır. Bu adamı çok sevdim ve çok acıdım; zavallı pek de genç gitmiş. Ateşin zekâsı, şair ve ka­rarsız tabiatı bana Turgenev, Tukay ve Petöfi gibi kendi kendilerini yakıp gençken mahveden talihsiz dehaları hatırlattı.
Zeki Bey, fazla dalkavukluk sev­mediğimi bilirsiniz; samimî olarak di­yorum ki sizin bu eseriniz cidden bir hâzinedir. Bunun devamı intişarine bir yardım yolu bulamadığıma çok çok müteessir ve mahcubum. Bu nüs­haların gelmesi yol bulabildiğinizi zannettirerek beni sevindirdi.

Türkistanın İdarî Taksimatı 36
Müstemleke Olan Türkistanda Siyasî Hayat 256
«s-*»*»**- H« w» Wnj>.-» X„ ^T«~» **— 278
zzzzz zzzrîz*™ ””" «*• >- 326
ZZZZTZZt’Z 326
^{Abllay Hanm 105 yi1} W" •»« Uvah (yani «Veli») Han.n 326
^■=“«sss£2£ 326
Müstemleke Olan Türkistanda İçtimaî ve Fikrî Hayat ı 503
İsimler cetveli 634

* ' ~ & İV