A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

Yukarıda verilen malûmata ek olarak. Türkmenlerin de uruk bölümlerini gösteriyoruz. Türkmenler başlıca şu uruklardan ibarettir:
Çavdır, Eymür-Eli, Yavmut, Göklen, Teke, Sarıq, Salur, Er-Sarı. «Çavdur-Eymürdi» uruğunda Abdal (soyları: Sarı, Köse), İğdır, Esen- lü, Qara-Çavdur, Burunçuq, Şeykh, Aq-Doğlat, Toqmaq, Bozaçı, Bek- temir, Ödemiş, Kiçi-Göz, Çaqa, Aq-Bilek, Adaq, Yarım, Tarkhaıı, Mı- rış, Khâmay, Mireke, Mılış, Khadır-Qazaq, Goçulduq, Alaca-Baş, Daş- qı, İgrenni, Sarar, Doylat, Uğrı adındaki oymak ve arışlar vardır.
YAVMUT uruğu başlıca şu oymaklardan ibarettir: Çunı (arış­ları: Daz, Batraq, Maşrıq, Qan-Yuqmaz, İğdir, Küçük-Eymür, ICen- germe), Küçük Tatar (arışları: Danrıq, Khıyvadı, Kakı, Qıfrıq, Aq- Qırrm, Qızıl, Kürüme, Migrime, Atabay [soyları: Döyünci, Saknı, Sü- ki, Tana], Aq [soyları: Sarcalı, Gökcalı]), Şerif (arışları: Cafarbay, Bağa, Düyeçi, Qara-Üy), Bayramşahlı (arışları: Saluq, Şaq, Öküz, Urus-Quşçı, Qara-Khoca, Cüneyd), Uğurçaîı (arışları: Kirey, Nedim, Terekeme, Samadın).
GÖKLEN uruğunun oymakları şunlardır: Qoy, Bayat, Qııuq,
Qara-Balqan, Bayındır, Yangaq, Kite, Qızıî, Buqgaça, Senrik (arışları: Akh-Şur, Qara-Şur, Quşçı), Gayı. (=Qayı).
TEKE uruğu iki büyük oymaktan ibarettir: Ötemiş, Tokhtamış. Ötemiş’in arışları şunlardır:. Sıçmaz [soyları: Aq-Sofı, Khoca-Sofı, Arap, Qızıl-Göz, Qıı-, Boğaca, Berin, Qara-Abmet, Bögür-Dağ, Qışaq, Asıq, Şıfıl, Tümen, Alaca, Kör, Sağrı, Kel, Melek-Aman, Birler, Kümsi, Sirkeler], Daş-Ayaq [soyları: Bağşı, Salakhlı, Mırış, Çiltek, Şu, Qa- rmçıq, Mınçe, Mit er, Qorcı. Burqaz, Sultan-Aziz, Tufaz, Aq-Taş-Ayaq, Qaı*a-Taş-Ayaq, Yaplan]; Tokhtamış oymağı 64 arıştır: Bek, Vekil, Alaşa, Gökçe, Khar, Qongur, Aq-Qongur, Qara-Qongur, Aq-Gökçe, Qara-Gökçe, Er-Gökçe, Oğlanlar, Şeykhlar, Qancıq, Yusuf, Qağşai, Bukrü, Qara, Khalil, Khann, Yarıq, Qaraca, Aq-Yusuf, Qara-Yusuf, Tilki, Qaı*a-Yürme, Dili, Kefil, Kör, Tin, Toqlı, Far, Çal, Asaq, Uraz- Mehmet, Qayıtlar, Kelesin, Ayım, Bağşı,' Dökçe-Ağa, Çal-Taz, Köpek-
leı, Korler, Çarıqlar, Köseler, Mirgekler, Bay-Sofı, Ger-Üçmek, Bek­ler, Danalar, Khiicek, Tirçiler, Ufaq, Dıılakhlar, Toğalaq, Çaplan, Cü- gıtldek, Devler, Arlatlar, Türeler, Maqrıb, Çübeler, Çalgarlar.
SARIQ uruğunun oymak ve şubeleri şunlardır: Bıraş, Badanm, Alaca, Barzaqlı, Qızıl-Marat, Düveci, Qaçağlı, Khorasanî, Qanlı-Başlı, Sukhtı, Bayraç.
SALUR uruğunda bulunan oymaklar şunlardır: Qaraman (arış­ları: Oğurcıqlı, Bek-Gazan, Alan), Ana-Bilgi, Qıpçaq, Yalvaç (arış­ları: Udu-Khoca, Daz, Bek-Saqar).
ER-SARI uruğu dört oymaktır: Oq (arışları: İner-Baş, Ağır- Bas, Aq, Ağır, Devlet-Şah, Kökim, Sağır, Qoyunlı, Qızıl-Ayaq, Din- Acı. Qaçır, Baqır), Alaç (arışları: Qara-Tüpe, Çikek), Qara (arışları: Erik, Çub-Baş), Bükevil (arışları: Qır, Kâr).
Tacikler
Türkistanııı Türk olmıyan ahalisinden Tacikler, muhtelif asırlarda Türkistana gelen İran unsurunun, bilhassa Sasanîler ve Araplar çağında İrandan gelen Parslarla iranlılaşan Türklerin halitasından ibarettir.
E
Khorezmliler, Tokhar ve Soğdlar
ski Tiirkistanda Aryanı unsur olarak Baktra (Bakhter), Soğd, Khorezm, Alan ve As gibi ka­vimler malûmdur. Bunlardan « Alan-As » Iarın şimdiki Khorezmin batısında oturanları, evvelce Doğu Avrupadan Orta Asyaya gelirken Şimalî Kafkasyada yerleşip kalan Alanlara iltihak et­mek üzere, islâmiyetin ilk asırlarında geri dönmüşlerdir¹⁰⁰). Şimdiki Osetin kavmi onların adını taşımaktadır. Türkistanm muhtelif bölgele­rinde dağınık yaşıyan diğer kısımları ise türkleşmişlerdir, muhtelif yer­lerdeki «Alan» ve «As» adlarıyla görülen türk boy yahut tireleri bun­lardan kalmış olacak. Aryanîlerden ilk önce Türkistana gelenler Kho- ıezmljler dir Bunlar da bilhassa on üçüncü asırda Moğollar çağında dağıtılarak tamamen tüıkleşip bittiler. Bunların dilleri, İran dilleri arasında tamamen ayrı bir yer tutuyordu. Hiçbir hâtıra bırakmadan kaybolduğu sanılan bu dilin enkazı, bugün İstanbul kütüphanelerindeki nrapça fıkıh ve lügat kitaplarında bulunmuştur.
Örnekler :
Kinû hiwrika.ni ı zirni ni dwaç iv iş 'hare hikâm bahi ispenî khi- navıkam yani rr Sen bana bu altını vermezsin. Senin hesabına bir
rıoo) Bk. şimdi «İslâm Ansiklopedisi* türkçe neşri c. I, s. 376-378 «Allan» maddesi].
dirhem bile vermem. Ben o altına demir satın alırım.