A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

'*) [Bu malûmat 1926 yılma aittir. Ondan sonra yine değişmiş ve soıı yıl­larda Kazakistaş. Kırgızistan, -ve Tacikistan da «müstakil cumhuriyet», olmuş­lardır].
Özb eki erci en sonra «Kırgız» 1ar gelir, ki 1910 sayımında bütün Türkistan vilâyetlerinde 5 35.000 kişi olarak gösterildikleri halde, 1924 yılında (S e m e n o v ve Y emçi nko’nun hesabında) 614.551 kişi
sayılmışlardır.
Bunlardan sonra gelen «Türkmen» 1er 1922 hesabında 625.007 nüfus gösterilmiştir (bunun 174.135 i eski Bukhara Hanlığında, 184.200 ü eski Khıyva Hanlığı’nda, kalanı Türkmenistan sabık «Za- kaspi» vilâyetindedir).
Türkmenlerden sonra «Karakalpak» 1ar gelir, bunlar 1922 yılı Hesabında 7 7.825 kişi olarak gösterilmiştir.
Başka türklerden Ferganede «Kaşgarlık» (Kaşğarlı) 1ar, Yedisuda «Tarançı» 1ar, muhtelif yerlerde dağınık halde «Kazan Türkleri» ve Aral Gölü cenubunda Karakalpak heyetine dahil olan «Başkurt» (İs­tek) lar vardır. ^v
Menşe bakımından türk olmıyan milletlerden «Tacik» ler 1914- 19 18 savaşından önceki hesaplarda 750.000 kişi sayılıyordu, ve bun­dan 400.000 kadarı da Bukhara Hanlığımda gösteriliyordu. Şimdi Rus- lar, eski Bukhara Hanlığı’nm doğu bölümündeki bazı Türk unsurlarını da Tacik sayarak, sayılarını 602.632 ye ve bütün Türkistanda 1.240.286 e çıkarıyorlar. Taciklerden başka Bukhara ve Semerkand taraflarında Iranlı muhacirler (12.964), Çinden gelen «Döngen» muhacirleri (14.130), biraz «Kalmuk» (2000), Türkistanm yerli «Yahudi» leri ve pek az sayıda «Hindli» ve «Çingene» ler Türkistanm millî azlıklarını teşkil ediyorlar.
Zerefşan havzasında asırlardanberi yasayıp dillerini kaybederek bugün Özbekçe konuşan ve kendilerini Özbeklerden bir uruk sayan «Arap» lan da Ruslar şimdi ayrı bir millet sayarak, sayılarını 72.000 kişi gösteriyorlar. Bunların Bukhara civarında tacikleşmiş olanları da ayrılırsa sayıları elbette artabilir. • ■ -
Türkistanm Türk ve gayrıtürk yerli ahalisi ve boylarının etnik sekli, bunların birbiriyle münasebeti hakkında bu ülkeye ait «kılavuz» kitaplarında çok defa pek garip ve yanlış fikirler ileri sürülüyor. Bu bakımdan yerli ahalinin kavmiyeti hakkında burada biraz geniş malû­mat vermek gerekiyor.
Türkistan Türkü