A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

Ve onda bir mikdarındci «devlet arazi vergisi» alınıp bütün ida­resi «kazıunnaya palata» denilen defterdarlığa tâbi tutuldu. Evvelce ²⁰⁷
memurların zeametleri «mülk», ahalinin hususî yerleri «emlâk» tes­miye edilirdi. «Mülk» 1er vergiden muaftı. 1881 kanunu ile «mülk» lex de «emlâk» ile bir sayılıp her ikisinden de vergi alındı. Umumiyetle
Türkistanda büyük mülk sahipleri yoktu. Yalnız Khıyva haninin baş-
veziri Mehmed Niyaz Bay in 1200 hektar kadar topağı vardı, elinden ahmp orada şimdiki «Törkül» şehri yapıldı ve kendisine yalnız 50 hektar yer bırakıldı. Türkistanda gayet zengin vakıf yerleri ve mülkler vardı. Ruslar bunları da yavaş yavaş hükümet eline geçirmek yoluna girdiler. Bunlara da birden el koymadılar. Zekât vergisi yerine «tanığa» usulü (rusça: «promıslovoy rtalog») tatbik ettiler. Başlan­gıçta ahali bu kapalı vergiden habersizdi. Yavaş yaVaş o da kendisini hissettirmeğe başladı. Açık vergi de yavaşça arttırıldı. Eski Moğol ve Özbek hanları zamanında göçebelerden alınan vergi (kobçur) 100 baş hayvandan 1 baV (% 1) idiyse de, sonradan Bukhara ve Khokand
hanları bunu bazan zekât adıyla % 2 1/2 a çıkarıyorlardı. Ruslar bu­nu, 1 822 kanunu ile, sahrada ancak yüzde bir olarak alır çldular. Bu­nunla Ruslar sahra ahalisini kendilerine celbediyorlardı. Türkistanm lamamyiie işgalinden sonra Ruslar (1868 yılında) bunu değiştirip, ça­dır basma 3 ruble, 1886 dan sonra 4 ruble tâyin etiler. Bundan dolayı Ruslar, Türkistan halk şiirlerinde, kötü niyetlerini her zaman gizli tu­tup yavaş yavaş meydana çıkaran namerd insanlar olarak tasvir edil­mişlerdir.
Türkistanda Rusların yerleştirdikleri tertibatın en Yeni Avrupa mühim cihetleri; Avrupa usulünde nakliyat, de- Miiesseseleri miryolları, eski şehirler yânında yeni usul ticaret ve kolonileri, telgraf ve posta, maliye teşkilâtı, ban-