A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

C
j

enubî Türkistanm, Bukhara ve Khıyvadan bas-
Yeni İdare lakinesi ^{k&v öt}®^{ki bölümlerine} Ruslar, başlangıçta ■ ören- ve Vergiler kurg’a tâbi olmak üzere «Türkistan Vilâyetim şeklini, sonra Fergane, Semerkand, Sır Derya ve sonradan Yedisu ve Zakaspi (Mâverâ-i Bahr-i Khazar) vilâyetlerinden ibaret ayrı bir Türkistan Umumî Valiliği şeklini verdiler, idare makinelerini ve vçrgi sistemlerini yavaş yavaş rus] aştır- dılar. Buralarının eski hanlar zamanındaki memurlarının çoğu, asker­ler, hocalar ve seyidler gibi, eski zamanda vergiden muaf tutulan ru­hanîler sınıfı bu sırada açıkta kaldılar. Ruslar şehirlere yakın bulunan Türkmen ve Kırgız-Kazakları başlangıçta polislik işine celbetmişlercliy- se de sonra bunu da durdurdular. Yalnız Khokand hanı Khudâysrm oğulları, Şehrisebz hâkimi Cüre Bek’in evlâdı ve Khokand hanı tara­fından 1869 da Petresburga gidip gelen elçi «Mirza Hakîm»in oğul­ları (Umidoflar) Rus mansıplarına terfi ettirilip askerliğe de celbedil- diler. Şehir ve nahiye idaresinde binbaşı, yüzbaşı, kurbâşı, mîr-i şeb gibi mansıplar ve şeraitle hükmeden kadılıklar, muhtelif vakitlerde ge­çirdikleri değişikliklerle beraber, yaşayıp kaldılar. Vergi sistemini de çabuk değiştirmediler. Hanlar zamanında üç türlü vergi almıyordu. Bunlar da «kharac», tariab» ve «zekât» vergileri idi. Bunları eski usulde yerli «serkâr» ve «emlâkdar» Iar vasıtasıyla topluyorlardı. Taşkendde bir «serkar» ve ona tabi olarak 24 «mîrab» ¹⁽) bulunuyordu. Vergi toplanmasına «minbaşı» ve «tuvaçı» Iar nezaret ede^rdi. 1869 yılında bu usul değiştirilip, serkâr ve emlâkdarlıklar lâğvetmen. «Mîrâb» ki yalnız su ve sulama işlerine bakar oldular. Bunların metbuu olan yük­sek su memurları «arık aksakal» ve «tugançı» 1ar muhafaza edildi (Taşkend tümeninde 35 arık aksakal, 3 tugançı ve 59 mîrâb vardı). Vergiler Arıktaki «çmin» ve ^«illikbaşı» Iar tarafından toplanır oldu. 1886 yılında umumiyetle eski vergi sistemleri değiştirildi.