A. Z. Umarov Avtomobillar texnik ekspluatasiyasi

A.N.Zava ritskiy 
tasnifi. 
A.N.Zavaritskiy 
o 4z tasnifida 
kimyoviy elementlami quyidagi guruhlarga ajratadi:
137

---

•
Inert gazlar - He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rh.
•
Petrogen - jins hosil qiluvchi elementlar: Na, K, Ca, Mg, 
Fe, Al, Si, Li, Rb, Cr,Sr, Be.
•
Magma emansiyasi elementlari - faol elementlar - В, C, 
N ,0 , F, Cl, S, P.
•
M etallar - Cu, Au, Ag, Zn, Cd, Sn, Hg, Pb.
•
M etalloidlar - As, Se, Те, Sb, Bi.
•
Temir guruhi elementlarni -N i, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni.
•
Radioaktiv elementlar - U, Th,Pu, Pa, Cm.
•
Og4ir galloidlar - Br, J,At.
•
Tarqoq elementlar - Se, Nb, Та, W, Mo, Be, Sr, Hf, Tr.
12.1. Kimyoviy elem entlam ing migratsiya ko‘rinishIari, turlari.
izomorfizm. Izomorfizm turlari. Migratsiyasi
Elementlaming ko‘chishi ulaming uchrash shakllariga bog‘liq 
ravishda 3 ta migratsiya turiga ajratiladi:
Migratsiyaning birinchi turi. 
U elementlaming uchrash 
shakllari ulaming uncha katta boMmagan miqdorda k o ‘chishi 
hisobiga hosil bo‘ladi. Masalan, elementlaming mineral shakldan 
suvli 
eritmaga 
o‘tishi. 
Migratsiyaning 
mazkur 
turi 
uchun 
elementlaming bir shakldan boshqa shaklga o‘tish koeffitsientidan 
foydalanish xususiyatli. Birinchi bo4ib bunday koeffitsient biogen 
shakllar uchun B.B. Polinovim tomonidan kiritilgan: K=R/P, b uerda 
К - biologik singdirish koeffit-sienti; R - elementning o ‘simlik kuli 
tarkibidagi miqdori; P - Elementning o ‘simlik o‘sayotgan tuproq 
tarkibidagi tuproq (jinslar) tarkibidagi miqdori.
Migratsiyaning ikkinchi turi. 
Migratsiyaning mazkur turi 
elementlaming uchrash shakllarining o ‘zgarishisiz sodir boMadi. 
Bunday migratsiya turiga misol qilib mineral zarralarining yer usti 
va yer osti suvlarida aralashgan holda ulaming harakati ta’siri ostida 
ko‘chishini keltirishimiz mumkin.