A. Z. Umarov Avtomobillar texnik ekspluatasiyasi

Glossariy
8-jadva
Termin
0 ‘zbek tilidagi sharhi
Rodoxrozit
yunoncha «rodon» - atirgul
Siderit
yunoncha «sideros» temir demakdir
Serussit
yunoncha «serussa» oq bo‘yoq demakdir
Dolomit
fransuz mineralogi Dolome nomi bilan atalgan.
Malaxit
yunoncha «malaxe» gulxayri demakdir
Azurit
nomi fransuzcha; «azure» - havorang demakdir
Island shpati
numi ikkilamchi sindirish ko‘rsatgichiga ega
Nazorat savollari
1
. 
Kalsit va dolomitni ta’riflang.
2. 
Island shpati nima, uning xossasi va ishlatilishi?
3. 
Xlorid kislota qaysi mineralga ta’sir qiladi?
4. 
Misning karbonatlari qaysilar?
5. 
Qo‘rg‘oshinning karbonatiga ta’rif bering.
6
. 
Siderit va uning ahamiyati.
98

---

7-bob. SULFATLAR SINFI MINERALLARI
REJA:
1. Barit guruhi minerallari
2. Selistin guruhi minerallari
3. Anglezit guruhi minerallari
4. Mirabilit guruhi minerallari
5. Angdrit guruhi minerallari
6
. Gips guruhi minerallari
7. Alunit guruhi minerallari
8
. Yarozit guruhi minerallari
9 .Achchiq toshlarguruhi minerallari
Kalit so ‘zlar:
laguna, gidrotatsiya, xemogen, glauber, 
tabletkasimon, digidratatsiya, gips, tolali tuz, rodon, peredodit, 
modifikatsiya, kolchedon
Sulfatlar H
2
SO
4
kislota tuzlari bo‘lib, ular soni 250 dan ortiq. 
Ular yer po‘stining 0,61% ini tashkil etadi. Bu sinfga natriy, kaliy, 
kalsiy, magniy, bariy kabi elementlaming sulfatlari kiradi. Ular 
1 0
%li xlorid kislotasi bilan reaksiyaga kirishmaydi.
Sulfatlar ko‘l va dengizlarda, lagunalarda kimyoviy cho‘kindi 
sifatida hamda sulfidlaming oksidlanishi va gidrotatsiyasi natijasida 
hosil bo‘ladi. Ba’zi sulfatlar gidrotermal jarayonda (barit, selistin) 
paydo bo‘ladi.
B arit - B aS 0 4. Yunoncha «baros» - og‘irlik demakdir. Kub 
singoniyali, kristallari donador, 
kamdan-kam zich, yashirin 
kristallangan, tuproqsimon bo‘ladi. Barit - qordek oq, shaffof, 
ba’zan sarg‘ish, ko‘kish, qo‘ng‘irroq boMadi. Uning yaltirashi -
shishadek, uJanish tekisligi sadafdek mukammal, qattiqligi - 3,5. 
solishtirma og‘irligi - 4,5. Barit uyumlari o‘rta va past haroratli 
gidrotermal jarayonda yuzaga keluvchi barit-polimetall konlaming 
50-60% ni tashkil etadi, barit-flyuorit tomirlarida esa undan ham 
ko‘plab uchraydi. Barit vulqon jinslari orasida tomir va tomirchalar 
hosil qiladi. Barit sanoatning turli tarmoqlarida keng qo‘llaniladi.
Selestin - SrS