A toshmatov, sh sh. Magzumova

TURLI PSIXIK BUZILISHLARDA HAMSHIRALIK
PARVARISHI
Gallutsinator va vasvasali 
bemorlar parvarishi
Gallutsinator va vasvasali bemorlar tibbiy xodimlar tomonidan katta 
e ’tiborga muhtoj sanaladi. Bunday bemorlar ko'pincha o ‘zi uchun ham 
atrofdagilar uchun ham xavfli b o ‘lishlari mumkin (ayniqsa, imperativ 
gallutsinatsiyalari bor bemorlar, shuningdek, bemorning vasvasasiga boshqa 
bemorlar va tibbiy hodimlardan birontasi qo'shilib ketsa).
Bem or y o ‘q ovozlarni eshitishi m um kin, yani eshituv gallu­
tsinatsiyalari vujudga kelishi mumkin. Bunda bemoiga bu ovozlar tuyulgandek 
emas, aksincha rostdan eshitayotgan bo'ladi. Ovozlar ko'pincha yoqimsiz 
(tahdid qiladigan, haqoratlovchi) bo'lishi mumkin. Bu ovozlar ta ’sirida, 
agar ular buyursalar, bem or atrofdagi kimnidir urib yuborishi mumkin 
yoki o'ziga biron ziyon yetkazishlari mumkin. Ovozlar ta ’sirida bemorlar 
ovqatdan bosh tortishlari mumkin, savollarga javob bermasliklari mumkin, 
o 'z joniga suiqasd qilishlari m um kin. Bem orda gallutsinatsiyalar 
mavjudligini bilvosita belgidan bilish mumkin. Gallutsinatsiyasi bor bemor 
nim anidir pichirlab gapirishi m um kin, o 'zi bilan o 'zi gaplashishi 
mumkin, atrofga shubhalanib qarashi mumkin, sababsiz iljayishi mumkin, 
suhbat vaqtida birdan jim bo'lib qolishi mumkin, berilgan savolni qayta- 
qayta so'rashi mumkin, mos kelmaydigan javoblar beradi.
126

---

Vasvasali g'oyalar (ta’sir, ta ’qib, o'zini ayblash, m unosabat va 
boshqalar) bem or uchun og'ir kechinm alar sababi bo'lishi mumkin, 
bu esa uni harakatlarida namoyon bo'ladi.
Ba’zida, bem or o ‘z vasvasali g'oyalarini gapirm aydi, «ovozlar» 
mavjudligi haqida gapirm aydi, aksincha u lam i tibbiy xodim lardan 
berkitishga harakat qiladi. Ammo bunday bemorlaming xatti-harakatlarida, 
ba’zi gaplarida, ovozida gumonsirash yoki dushmanlik, o ‘z joniga suiqasd 
qilishga intilishi aks etadi.
Bemorda vasvasa borligini u hech qanday izoh bermaydigan, alohida 
va shubhali gaplaridan, uning b a’zida ajabtovur ko‘rinishda qilayotgan 
kesatishlaridan va e ’tiroz, xodimlarga nisbatan dushm ancha qarashidan, 
ovqatdan bosh tortishidan bilish mumkin.
Bemoriarda gallutsinatsiya va vasvasa borligiga shubha qilinsa, hamshira 
bunday bem orlar bilan, iloji boricha, ishonchlilik m unosabatlarini 
o ‘matishga harakat qilish, rasmiylikka yo‘l qo‘ymaslik kerak. Bunaqa bemor 
bilan gap talashish, uning gaplari m a’nosizligini ta’kidlab, qayta ko'ndirish- 
ga harakat qilish m um kin emas, chunki bem om ing fikri o'zgarm aydi, 
tibbiy xodim esa unga teskari bo'lib qoladi. Shu bilan birga, bemorga 
uning kechinmalarini tushungandek yon bosish ham kerak emas. Bemor 
bilan suhbatlashganda, uni tushunishayotganini, fikri hurmatga loyiqligini, 
lekin uning fikri yagona to 'g 'ri fikr emasligini ko'rsatish lozim.