A toshmatov, sh sh. Magzumova

Dorilarni tarqatish vaqtida,
to bem or dorisini ichib yubormaguncha, 
uning oldidan ketish m um kin emas, chunki b a ’zilari, u yoki bu sabab 
tufayli davolanishni xohlam aganlar (vasvasa. qo'rquv, negativizm) 
dorini olib otib yuboradi yoki zaharlanish uchun birdaniga katta dozani 
qabul qilish uchun yig'adi. Agar bu kabi holatlarga gum on qilinsa, 
bem om ing narsalarini va yotog'ini tekshirish lozim , bundan tekshi- 
rishlardan barcha bem orlarni vaqti-vaqti bilan o'tkazib turish kerak. 
B em orni xafa qilm aslik, kam sitm aslik m aqsadida u sayr qilayotgan 
vaqtida yoki hamm omda bo'lgan vaqtida o'tkazish kerak.
Sayrga
bem orlar faqat shifokor ko'rsatmasi bilan chiqadilar. Bemor 
bilan sayrga hamshiralar va farroshlar chiqadilar. Sayr, bo'lim dan chiqish 
va kirish ham shira rahbarligida va nazorati ostida qilinadi. Sayrga 
chiqariladigan bem orlar yaxshi kiyintirilgan b o iish lari lozim, ayniqsa, 
kuzda va qishda. Tibbiy hodimlar birgalikda olib chiqqan bemorlar sonini 
aniq bilish lozim.
D oim o shuni esda tutish kerakki, qochishga intilgan bemor, sayr 
qilish vaqtida qochishga harakat qilishi m um kin; o 'z joniga suiqasd 
qilmoqchi bemor, sayrdan bironta xavfli narsani (o'tkir siniq narsa, mix 
va boshq.) olib, tibbiy xodimlardan berkinishga intilib, uni yutib olishga 
va h.k. harakat qiladi, shuning uchun ham ham shira bemorlarni sayr 
vaqtida va undan so'ng qattiq nazorat qilishi kerak. Zinadan tushganda o'z 
joniga suiqasd qilmoqchi bo'lgan bemorni, tutqanog'i bor bemorni qo'lidan 
ushlab xodim o 'z yonida ushlash kerak. Sayr vaqtida bir-bir bem orlar 
s o n in i te k s h irib tu ris h k erak . X o d im la r b e m o rla rn i k o 'z d a n
qochirmasliklari kerak, yerdan hech narsa olmasligini kuzatish kerak,
125

---

panjara oldiga begonalar kelmasliklariga — ular hech narsa bermasliklariga 
qarab turish kerak, chunki ular keraksiz va bem or uchun xavfli gaplar 
gapirishi mumkin.
Agar bem orlar orasida janjal chiqib urishib ketsalar, ulam i tezda 
ajratish choralarini ko'rish kerak (farroshlarni chaqirish kerak, etarli 
bo'lmasa, ongli bem orlam i jalb qilish kerak) va tezda shifokorga aytish 
kerak. Bemorlar oldida birini ayblab, boshqasini oqlash mumkin emas.
Bemorlarning xohish-istaklarini bajarish mumkin emas, masalan, 
bemorning qarindoshlari va yaqinlari oldiga borish, ular bilan telefon 
orqali gaplashish, biron bir gap yetkazish mumkin emas. Agar bironta 
bemor o ‘rta tibbiy hodimga shu masala bo'yicha murojaat qilsa, bu holda 
shifokor bilan gaplashishni maslahat berish kerak.
Bemorning na bironta iltimosi, na bironta arzi chetda qolmasligi 
kerak. Bem or uchun xavfsiz bo'lgan iltimosni (masalan gazeta uzatib 
yuborish) bajarsa bo'ladi. Ammo boshqa palataga o'tkazish yoki boshqa 
yotoqqa yotqizish kabi iltimoslarni faqat shifokor hal qiladi.