bu paytda o ‘ta jahldor va jizzaki bo'ladi. Yaxshisi, unga to'liq tinclilik
kerak.
1,5-3 daqiqa davom etuvchi tutqanoq xuruji davomida, bemor to’satdan
hushidan ketadi va yiqiladi. Bemorni tundagi tutqanoq xurujlari vaqtidagi
lat evishlardan ehtiyot qilish maqsadida, uni past krovatga yotqiziladi.
Tutqanoq vaqtida erkaklarda darhol ko'ylak va shim lari
tugm alarini
yechish, ayollarda vubkalarini yechish, bemorni yuzini yuqoriga qaratib
yotqizish zarur. Agar bemor tutqanoq vaqtida yiqiiib, talvasada erga o'zini
urayotgan bo‘lsa, uning boshi tagiga darhol yostiq qo ‘yilishi lozim.
Tutqanoq vaqtida bemorning yonida bo'lish zarur, chunki xuruj vaqtida
lat. yeyishlar va jarohatlanishlarning oldini olish kerak, bunda bemorni
ushlab turish kerak emas.
Bemor tutqanoq xuruji vaqtida tilini tishlab olmasligi uchun, hamshira
uni
yon tomoniga yotqizishi, oziq tishlari orasiga, doka bilan o ‘ra!gan
qoshiq kiritishi zarur. Qoshiqni oldingi tishlar orasiga kiritish mumkin
emas, chunki ular tutqanoq vaqtida sinib ketishi mumkin. Qoshiq o'rnida
sochiqning tugun qilib bogMangan burciiagidan foydalanish mumkin.
Agar tutqanoq bemor ovqatlanayotgan vaqtda boshlangan bo'lsa, hamshira
shu zahoti uning og'iz bo‘shlig‘ini tozalashi lozim, chunki bemor tiqilib
qolib, bo‘g‘ilib o ‘lib qolishi mumkin.
Tutqanoq xuruji tugaganidan so‘ng, bemor to'shakka yotqiziladi. Agar
tutqanoq vaqtida bemorda siydik ajralgan bo'lsa, choyshabni alinashtirish
zarur.
Tibbiy hamshiraning insulinoterapiya o ‘tkazish vaqtidagi vazifalari
Insulinoterapiya asosan shizofrenivali bemorlarga tayinlanadi. Awaliga
bemorlarning somatik holati batafsil tekshiriladi. Sil kasalligi. yurak-qon
tomir va buyrak, jigar kasalliklari, endokrin kasalliklar qarshi ko'rsatma
hisoblanadi.
Davolash shu muolaja uchun maxsus ajratilgan xonada o'tkaziladi va
shifokor hamda hamshira tomonidan o'tkaziladi.
Insulin inyeksiyalari crtalab, och qoringa o'tkaziladi. Birinchi inyeksiva
4ED insulindan boshlanadi. Keyin har kuni 4-8 ED dan ko'paytirib
boriladi. Insulin yuboriigandan so'ng bemorlarda gipoglikemiva rivoj
lanadi, uning chuqurligi kiritilgan insulinning miqdoriga bog'liq.
Davo-
lashning boshlang'ich bosqichlarida kichik miqdordagi insulin yuboril-
ganidan so'ng bemorlarda holsizlik, bo'shashganlik holati yuzaga keladi.
Bemorlarda ochlik va chanqoq hissi paydo bo'ladi. Dori miqdori oshib
borilishi bilan bu simptomatikaga ongning karaxtligi holati qo'shiladi.
132
D avolashning ikkinchi bosqichida kiritilayotgan insulin m iqdori
o 'sib borishi bilan, ongning yo'qolishi darajasi o ‘sib boradi:
karaxtlik
holati soporga o ‘tadi. Bu holatda bemor bilan muloqot o'm atish mumkin
emas. Pay reflekslari yo'qoladi, patologik reflekslar paydo bo'ladi,
bem orlar og'riq qo'zg'atuvchilariga javob bermaydilar, shu bilan birga,
psixoinotor q o 'zg'alish yuzaga kelishi m um kinligi sababli, bem or
fiksatsiya qilinishi kerak.
Davolashning uchinchi bosqichida insulin miqdorini kundalik ortib
borishi
bilan bem orlarda, sopor va kom a o'rtasidagi oraliq holat
rivojlanadi: m uloqot yo'qoladi, pay va teri, shuningdek,
patologik
reflekslar chaqirilmaydi, faqat qorachiqlaming yorug'likka zaif reaksiyasi
saqlanib qoladi.
Yetarli miqdordagi kom atoz holatlarga erishilgandan so'ng, insulin
miqdorlari har kuni 10 — 14 ED dan tortib, butunlay bekor qilingungacha
kamaytiriladi.
Insulinoterapiyaga tayyorlash davrida va uni o'tkazishda bem om ing
somatik va ruhiy holatini, ayniqsa, batafsil nazorat qilish kerak bo'ladi.
S om atik h o lat n azo rat q ilinay otg an da yuqum li kasalliklar yoki
yallig'lanish jarayonlari rivojianishini bildiruvchi
belgilarga alohida
aham iyat qaratish zarur, chunki ular insulinoterapiya o'tkazilishiga
vaqtinchalik qarshi ko'rsatm a bo'ladilar. Bem orlarning shikoyatlariga
diqqat bilan munosabatda bo'lish, tana haroratini m untazam o'lchash va
teri qoplam alarini ko'rib chiqish o 'z vaqtida aniqlash uchun muhirn.
Insulinoterapiya kursi davomida davolash boshlanishidan awal va m a’lum
oraliq muddatlarda kondagi qand miqdorini tekshirish o'tkaziladi. Tibbiyot
hamshirasi bu inuolajalarni aniq va o 'z vaqtida bajarilishini nazorat
qilishi lozim. Bemoming kiyimlari va choyshablarini m untazam tarzda
alm ashtirish, bem orlar tom onidan sanitar-gigiyena
qoidalariga amal
qilinishi haqida, albatta, qavg'urish zarur bo'ladi.
Tibbiyot hamshirasi bem or venalarining joylashuvini oldindan
o'rganib chiqishi, ulardan gipoglikemik holatlarni bartaraf etishda vena
ichiga glukoza eritmalarini quyish uchun foydalanishga imkon beradi.
Insulinoterapiyaseansi vaqtida hamshira diqqat bilan gi pogiikemiya
rivojlanishi dinamikasini nazorat qilishi va uning belgilari paydo bo'lishini
(vegetativ reaksiyalar, karaxtlik) qayd etishi lozim. Gipoglikemik holat
chuqurlashuvi shifokorning bem or yonida doim bo'lishini talab qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
