A team of politicians

99. Хитой халқаро муносабатлар тизимида.

13. 
    Хитой халқаро муносабатлар тизимида.
    

атилди, янги Хитой ташкил топгач, орадан салкам 23 йил ўтгач, АҚШ уни тан олишга мажбур бўлди. Аммо АҚШнинг яна бир мақсади собиқ СССРга ҳам Хитой, ҳам Европа томонидан босим ўтказиш эди. АҚШ Яқин ва Ўрта Шарқдан СССРнинг таъсирини камайтириш учун Исроил ва Эрон давлатларини ўз ҳамкорларига айлантиришга уринди. 1970 йилда АҚШ Исроилга 700 млн. долларлик кредит ажратди. Ўз навбатида, Эрон собиқ совет республикалари билан чегарадош бўлиб, АҚШ Эронни ўзининг яқин ҳамкори деб ҳисоблар эди. Эрон шоҳи Муҳаммад Ризошоҳ Паҳлавий қурол-яроғларни АҚШдан сотиб олар ва унинг АҚШ банкларида 12 млрд. долларлик маблағи мавжуд бўлиб, бу АҚШга катта фойда келтираётган эди, чунки қурол-аслаҳалар нақд пулга сотиб олинар эди. СССР бунга жавобан, Кубада сув ости қайиқлари базасини яратди, улар АҚШ қирғоқларигача бўлган масофада навбатчилик қилар эдилар. Бу жараён СССР ракеталари сонининг АҚШ ракеталарига тенглашишига олиб келди. Шу билан бир қаторда, Кубада СССРнинг ҳарбий ўқув бригадаси ташкил этилди. Совет қўшинлари Вьетнамга ҳам АҚШга қарши курашда катта миқдорда ҳарбий ёрдам кўрсатди. Совет зобитлари Вьетнам армиясини модернизация қилишда ва доимий жанговар армияга айлантиришда фаоллик кўрсатдилар. Вьетнам армияси АҚШга зарба бериб, унинг Жануби-Шарқий Осиёдаги мавқеига путур етказди. АҚШ Яқин Шарқдан ҳам СССРни чиқариб юборишга муваффақ бўлмади. Миср Араб республикаси президенти Анвар Садат АҚШ ҳомийлигида Исроилнинг араб давлатлари томонидан тан олиниши эвазига Синай ярим оролини қайтариб олишга муваффақ бўлган бўлса-да, 1981 йил у ўз аскарлари суиқасдининг қурбони бўлди. АҚШ Хитойда ҳам муваффақиятга эришмади, чунки СССР–Хитой ўртасидаги зиддиятларга қарамасдан, икки мамлакат ўртасидаги барқарорликка Хитой раҳбарияти катта аҳамият берди. АҚШ президентлари Р. Никсон, Ж. Форд, Ж. Буш, Р. Рейганларнинг Хитойга ташриф буюришлари ҳамда Америка сенаторлари ва ишбилармонларининг Хитойда бўлишлари деярли самара бермади. АҚШ ва Хитой ўртасидаги бу келишмовчилик Тайвань муаммоси бўлиб қолаверди.