A. Taniyev innovatsion iqtisodiyot darslik

Tarqatish kanallarini tanlash. Bozorga innovatsion mahsulotlar va xizmatlarni olib chiqish strategiyasini shakllantirishda savdo kanallarini tanlashning o‘ziga xos xususiyatlarini ta'kidlash lozim. Agar yirik korxonalar uchun ko‘pincha tarqatish kanallari allaqachon tashkil etilgan bo‘lsa, unda bozorga innovatsion mahsulotlar va xizmatlarni olib keladigan boshlang‘ich kompaniyalar uchun tarqatish kanallarini topish jiddiy qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin. Asosiy muammo marketing siyosatining turini tanlashdir: mustaqil tarqatish yoki vositachilardan foydalanish.
Vositachilarni ishlatmasdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri tarqatish kanallari innovatsion mahsulotlar yoki xizmatlar yuqori xarajatlarsiz sotilishi mumkin bo‘lgan kompaniyalar uchun javob beradi. O‘z-o‘zini tarqatish uchun o‘zlarining kuryerlik xizmatiga ega bo‘lgan onlayn-do‘konlardan, ko‘chma do‘konlardan va mahsulotni tarqatish stendlaridan, ixtisoslashtirilgan ko‘rgazmalardan va boshqalardan foydalanish mumkin.
Ushbu marketing strategiyasining afzalliklari bor. Birinchidan, firma barcha savdo jarayonini mustaqil ravishda nazorat qiladi va mijozlar bazasini vositachilar bilan bo‘lishmaydi. Ikkinchidan, ayrim turdagi mahsulotlar va xizmatlar uchun to‘g‘ridan-to‘g‘ri tarqatish kanallari uchinchi tomon xizmatlaridan foydalanishga qaraganda arzonroq. Masalan, ko‘plab innovatsion internet kompaniyalari o‘zlarining dasturlarini to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘z saytlari orqali tarqatadilar. Mahsulotni to‘lash va xaridorga yetkazib berish jarayoni deyarli hech qanday xarajatlarni talab qilmaydi. Mazkur holatda distribyutorlarni izlashning hojati yo‘q.
Vositachilarni ishlatadigan bilvosita savdo quyruqlari, innovatsion mahsulotlar va xizmatlarni sotish mustaqil jarayoni qimmatroq bo‘lgan kompaniyalar tomonidan ishlatilishi mumkin.
Ushbu holatda firma vositachilarga mijozlar bazasiga kirish imkoniyatini taqdim etganiga qaramay, firma ham bir qator afzalliklarga ega. Birinchidan, marketing yukini olib tashlab, firma mahsulotning o‘zini yaxshilashga e’tibor qaratishi mumkin. Ikkinchidan, vositachilar ko‘pincha savdo xizmatlarini yuqori sifatli, professional va eng muhimi, firmaning o‘ziga qaraganda arzonroq ko‘rsatishga qodir. Masalan, bugungi kunda call-markazi va o‘z omboriga ega bo‘lgan ko‘plab kuryerlik xizmatlari mavjud bo‘lib, ular onlayn do‘konlarda nafaqat bitta shaharda, balki mamlakatimizning ko‘plab shaharlarida o‘z mahsulotlarini sotish bo‘yicha xizmatlarni taklif qilishadi. Bunday vositachining xizmatlaridan foydalanganda, yetkazib berish shartlarini aniqlashtirish uchun kompaniyaga kurerlarni yollash, omborni ijaraga olish va mijozlar bilan bog‘lanish shart emas.