А. Т. Гофуров, Ж. Толипова, С. С

5-мавзу: Биологая ўқитиш методикасининг ривожланиш тарихя.
Режа:
1 .Табииётшунослик ўқитиш методикасининг дастлабки даври.
2.Табииётшуносликнинг мактабларда ўқитиш ва унинг методикаси.
З.ХХ асрда биология ўқитиш методикасининг ҳолати.
4.Ўзбекистонда биология ўқитиш методикаси.
Асосий тушунчапар ва таянч билимлар.
Табииётшунослик ва биология ўқитиш методикаси.
Мактаблардаги табииёт ўқув фанлари.
Мактаблардага биология ўкув фанлари.
Биология ўкитиш методикасига оид дарсликлар.
Жиҳозлар.
1.Табииётшунослик ўқитиш
методикасининг
 дастлабки даври.
Табииётшунослик мактабларга ўкув фани сифатида XVIII аср охирида
киритилган. Бу сохада дастлабки дарсликни В.Ф.Зуев ёзган. Унинг дарслига
18
"Анорганик табииёт", "Ўсимликлар дунёси", «Хайвонлар дунёси» каби
бўлимлардан ташкил топган. Биринчи бўлим тупрок., тошлар, тузлар, ёнилғи
моддалар, тошга айланган организмлар ҳақидадир. Ўсимликлар дунёси
бўлимида эса ўсимликларнинг ҳужайравий тузилиши, ҳар хил ўсимликларнинг
таснифига оид билимлар берилгаи. Зоологая бўлимида айрим хайвонларниш
ташки киёфаси, ҳаёт кечиришл ҳикоя қилинади.
В.Ф.Зуев дарслигида ўсимликлар, хайвонлар морфологияси, системасидан
ташкари эксшогияга оид маълумотлар бор. Дарсликда табиий, тасвирий
кўргазмали қуроллардан фойдаланиш ҳақида қам фикр билдирилган.
XIX асрда нашр қилинган А.Ш.Теряев ботаиика дарслиги систематшса
фанининг асосчиси Карл Линнейнинг "Ботаника фалсафаси" асаридан тўлиқ
кўчирилганлиги сабабли ўқувчилар учун тушунарли бўлмади.
Россиада 1828-1852 йиллар мобайнида ҳалк таълими соҳасида исяоҳ
ўтказилиб табииётшунослик ўқув фани мактаб режасидан олиб ташланди.
Лекин кейинчалик 1853 йшвдан боцшаб мактабларда қайга «габиат ҳақида
умумий тушунча», «зоология», «ботаника», «минералогия», «одам анатомияси
ва физиологияси» каби фанлар ўқитила бошлавди. Мазкур ўкув фанлар бўйича
ёзилган дарсликлар хажми ниҳоятда катта бўлиб, ундаги ўқув материаллар жуда
мураккаб бўлгани сабабли ўкувчиларда ҳеч қандай қизиқиш уйготмади. Факат
В.И.Дачь томонидан ёзилган ботаника дарслиги экология ва табиатни муҳофаза
қилиш бўйича бой маълумотга эга бўлгани учун у гушунарли бўлиб ўкувчиларда
шу фанга нисбатан қизиқиш уйғота одди.