A. T. G‘ofurov, I. T. Azimov, U. E. Raxmatov

Neoantroplarning kelib chiqishi. 
XX asrning 80-yillariga qadar deyarli 
barcha antropologlar hozirgi zamon tipidagi odamlar 35-40 ming yil oldin paydo 
bo‘lgan, degan fikrni ilgari surishgan. Bunday deyilishiga asosiy sabab Yevropa va 
Osiyodan topilgan odamga tegishli suyak qoldiqlari shu yoshdagi yer 
qatlamlaridan topilganligidir. O‘sha davrdagi fikrlarga ko‘ra hozirgi zamon 
tipidagi polisentrizm namoyondalarining fikricha, G‘arbiy Yevropadan Janubiy 
Sharqiy Osiyogacha bo‘lgan keng maydondagi evolyutsiya natijasidir. 
Monosentrizm oqimi tarafdorlari esa, homo sapiens kichik maydonda paydo 
bo‘lgan, keyin boshqa joylarga tarqalgan, degan fikrni targ‘ib qiladilar. Binobarin 
Homo sapiens Yevropada paydo bo‘lgan. Bunday deyilishiga sabab Fransiyada 
kromanon odam suyaklarining topilishidir.
Lekin XX asrning 70-yillaridan boshlab Saxara cho‘lining janubiy tomonida 
ko‘plab Homo sapiens odamlarning suyak qoldiqlari 100 ming va undan ortiqroq 
yer qatlamlaridan topilgan. Masalan, Omo - 1 Omo - 2 Habashiston Turkan 
ko‘lining shimoliy qirg‘og‘idan topilgan. Uning yoshi 130 ming yilga teng, 
keyinchalik 160 ming yillik qatlamlardan ham shunday suyaklar topildi. 

---

178 
Shunday paleontalogik topilmalardan so‘ng odamning - Homo sapiyensning 
dastlabki vatani Afrika degan g‘oya ko‘pchilik antropologlar tomonidan qabul 
qilindi. Uzoq vaqt Yaqin Sharqda neandertalning klassik va ―rivojlangan‖ shakli 
bor deb kelingan edi.
Isroildan topilgan klassik neandertal yoshi 70-100 ming yil. Rivojlangan 
neandertalning Homo sapiensning yoshi 70 ming yilga teng. Shu paytda 
rivojlangan neandertal duragay hozirgi zamon tipining neandertallar bilan bo‘lgan 
nikohidan tug‘ilgan deb faraz qilinadi. 
Fransuz antropolog Vandermirshin rivojlangan neandertalni 
proto-