A s o s L a r I toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini

Bahs-munozara jarayonida mantiqiy qonun-qoidalarning buzi-
lishi bilan bog‘liq bo‘lgan va bilmasdan yo‘l qo‘yilgan mantiqiy xato
— paralogizmlar deb ataladi. 
Masalan: «Missioner» parologizmi. 
Bir missioner (dinni targ‘ib qiluvchi odam) kannibal (odamxo'r) 
lar orasiga tushib qolibdi. Kanniballar uni qanday qilib yeyish 
masalasida bahslashib qolishibdi. Ba’zilari qovurish kerak desa, 
boshqalari qaynatish kerak debdi. 0 ‘zaro kelisha olmay bir qa- 
rorga kelishibdi. Ular missionerga: «Sen biror gap aytgin. Agar 
gaping to‘g‘ri bo‘lsa, seni qaynatib, noto‘g‘ri bo‘lsa, qovurib yey- 
miz» — deyishibdi. Missioner ularga «Meni qovurib yeysizlar» — 
deb javob beribdi». Missionerning javobi kanniballarning o‘zaro 
tortishuviga sabab bo‘libdi. Chunki qovurib yesalar, u to‘g‘ri 
gapirgan bo‘ladi va uni qaynatish kerak bo‘ladi. Agar qaynatib 
yesalar, unda noto‘g‘ri gapirgan bo‘ladi va shartga muvofiq uni 
qovurish kerak bo‘ladi. Kanniballarning tortishuvidan foydalan- 
gan missioner qochib qutuilibdi.
Chinligini ham, xatoligini ham birdek isbotlash mumkin bo‘lgan
fikrlarga esa paradoks deyiladi. 
Masalan, «Buning isboti yo‘qligi 
isbotlangan», «Hech qachon «hech qachon» so‘zini aytma», 
« 0 ‘yinning faqat bitta qoidasi bor, u ham bo‘lsa, hech qanday 
qoida yo‘q».
Yuqorida qayd etilgan holatlarni bilib olish insonga bahs- 
munozara jarayonida dadil ishtirok etib, o‘z qarashlarini himoya 
qilishga, mustaqil nuqtayi nazarga ega bolishga va boshqalarning 
zararli ta’sirlaridan saqlanishga yordam beradi.
3. 
Bilimlar taraqqiyotining mantiqiy shakllari: muammo, gipo-
teza, nazariya.
Bilish jarayonida inson voqea va hodisalarning mohiyatini 
tushunib boradi. Inson qancha ko‘p bilimga ega bo‘lmasin, bil- 
magan narsalari undan ham ko‘proq bo‘ladi. Bilmagan, noma’lum 
narsalarni bilish uchun ham m a vaqt ham mavjud tasavvurlar, 
prinsiplar yetarli bo‘lmaydi. Bilish jarayonic a mavjud bilimlari- 
mizning erishgan darajasi bilan yangi bilish vazifalarini hal qi­
lish zaruriyati o‘rtasida ziddiyat kelib chiqadi, muammoli vaziyat