A qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti

1.4. Yosh futbolchilarni chidamkorlik sifatlarni maxsus testlarda baholash
Keyingi davrlarda yosh futbolchilarning 15-16 yoshda jismoniy tayyorgarlikni ancha etibor berilib rivojlanishni ta’kidlanadi. Jismoniy sifatlarni Ushbu yoshda rivojlantirish kompleks tarzda amalga oshiriladi.
Murabbiylar yosh futbolchilarning jismoniy tayyorgarligini oshirishda yilning tayyorgarlik davrida jismoniy sifatlarga kata e’tibor berilishni ta’kidlashadi. Jismoniy sifatlarni oshirishda mashg‘ulotlarda kata yuklama berilishi yosh futbolchilarni tez charchashga olib keladi. SHuning uchun jismoniy tayyorgarligini oshirishda texnik harakatlarga va harakatli o‘yinlarga bog‘lab o‘tish samaralidir.
Jismoniy tayyorgarlik mashg‘ulotlarning mazmuni jismoniy xislatlarni umumiy va maxsus rivojlantirishga yordam beradigan mashqlardan iboratdir. Jismoniy tayyorgarlik mashg‘ulotlari yil bo‘yi olib boriladi. Ammo ularning mazmuni yillik ta’lim va trenirovka turkumining u yoki bu bosqichida xal qilinadigan vazifalarga bog‘liq holda o‘zgarib turadi. Jismoniy tayyorgarlik mashg‘ulotlarning salmog‘i tayyorgarlik davrida, ayniqsa, uning boshlanishda kattadir.
Jismoniy tayyorgarlik mashg‘ulotlarida umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarlik vazifalari xal qilinadi. Agar mashg‘ulotlarni maqsadi umumiy jismoniy tayyorgarlik, masalan tezlik-kuch tayyorgarligi bo‘lsa bunda uning mazmuni quyidagicha: chigil yozish mashqlari, og‘ir narsa bilan bajariladigan mashqlar, qo‘l to‘pi, yakunlovchi yugurish va yurishdan iborat bo‘lishi kerak.
Umumiy chidamkorlikni tarbiyalash uchun trenirovkaning bir me’yorli o‘zgaruvchan metodidan foydalanganda bajariladigan ishning quyidagi asosiy xarakteristikalarini hisobga olish zarur.
Futbolchidan o‘yin davomida yuqori chidamlilik talab qilinadi. Maxsus chidamlilik yuqori bo‘lgandagina yaxshi natijalarni qo‘lga kirita oladi.
Yosh futbolchilarning jismoniy tayyorgarlik darajasini tekshirganimizda, ularni talab me’yorlarini to‘la bajara olmasliklarni bilib oldik.
1. Mashqlarni bajarish tezligi tahminan shunday bo‘lishi kerakki, mashqni bajarish ohiriga kelib tomir urishini tezligi minutiga 160-170 marta bo‘lsin.
2. Mashqlarning bajarilishi davomiyligi 45”-90” oralig‘ida belgilanadi.
3. Dam olish intervali 15” dan 45” gacha bunda pauzaning oxiriga kelib, tomir urish tezligi minutiga 120-140 gacha tushishi kerak.
XULOSALAR

1. Kuzatishlardan ma’lum bo‘ldiki, yosh bolalarni futbol sport turi bilan shug‘ullanish 8-10 yoshdan to‘g‘ri keladi. Yosh futbolchilarni dastlabki tayyorgarligida texnik harakatlarni rivojlantirishga ko‘proq e’tibor berilishi, jismoniy sifatlardan chaqqonlik va egiluvchanlikni rivojlantirish muhimdir.

2. Yosh futbolchilarni malakali futbolchi qilib tarbiyalashda, ularning umumiy jismoniy jihatlariga xam katta e’tibor berilishi lozim. Yosh futbolchilarni jismoniy sifatlarini rivojlantirishda, ko‘pgina mutaxassislar yil davomida jismoniy va texnik-taktik sifatlarga doir maxsus test sinovlarini har oyning oxirida o‘tkazilishi kerakligini ta’kidlaydilar.
3. Yosh futbolchilar bilan olib boriladigan mashg‘ulotlar davomida ko‘pincha katta jamoalarda qo‘llaniladigan harakat tizimlari, jismoniy va texnik-taktik usullariga taxlid qilinishni bunda eng muximi natija ko‘rsatish ekanligini kuzatimiz. Buning natijasida yosh futbolchilarda shoshma-shosharlik tez toliqish va hatolarga duch kelindi.
4. Mashg‘ulotlarda yosh futbolchilarga jismoniy rivojlanish, texnik-taktik mashqlar haqida atroflicha ma’lumotlar berilish lozim, shuningdek sport inshootlari, sport kiyimlari, asbob uskunalari bilan tanishtirish va eng muhim musobaqalar o‘tkazish, xakamlik qilish, doir Amaliy malakalar berish
5. Futbolchilarning tezkor-kuch sifatining yaxshi rivojlanganligi, raqib o‘yinchidan bir pog‘ona ustunlik imkonini beradi. Tezkor-kuch sifatining rivojlanganligi, jismoniy tayyorgarlikni a’lo darajada ekanligidan dalolatdir.