A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tarix fakulteti

Arafshon buva ziyoratgohi. Qurama qishloq fuqarolar yig'inining tog'li hududida joylashgan. U erni ziyorat qilganlar shu erda mavjud bo'lgan buloq suvidan ham ichadilar. Buloq suvida yuvingan odam tanasidagi barcha kasalliklardan forig' bo'ladi deb e'tiqod qiladilar. Tog'li hudud bo'lgani bois ziyoratchilar Arafshon buvaga faqat iyul, avgust oylarida boradilar.

Xizr alayhissalom izi ziyoratgohi. Qoraxitoy qishloq fuqarolar yig'ini hududida joylashgan. Toshda qolgan oyoq izini mahalliy xalq Xizr alayhissalomning izi deb e'tiqod qiladilar. Aytishlaricha, Xizr alayhissalom bu erdan o'tayotib shu joyni fayzli, barokatli bo'lishini istagan va o'z izini toshda ataylab qoldirgan. Ziyoratchilar bu erda ishlariga omad va baraka so'raydilar.

Xizr (a.s.) (Xizir, Hazrati Xizr, Xizr buva, Xizr Ilyos) - Qur'onda "Allohning quli" nomi bilan tilga olingan taqvodor zot. Xizr (a.s.) odamlarda Allohga bo'lgan e'tiqodni mustahkamlash uchun Iso, Ilyos va Idris singari payg'ambarlardan hisoblanadi. Rivoyatlarga ko'ra, Xizr (a.s.) orollarda yashaydi, osmonda uchadi, hamisha dunyo bo'ylab kezib yuradi, har yili haj qiladi, juma kunlari Makka, Madina va Quddus shaharlaridagi masjidlarda namoz o'qiydi. Dengizda suzuvchilarga homiylik qiladi, maxsus duolar bilan chaqirilsa, yordamga keladi, suvga cho'kayotganlarni qutqaradi, yong'inni o'chiradi, o'g'rilar xurujidan, jinlarning hiylalaridan, ilon chaqishidan xalos etadi va hokazo. Sufiylar Xizr (a.s.)ni avliyolar piri sifatida e'zozlaydi. Hazrati Xizr (a.s.) qadimdan sharq xalqlari tasavvurida odamlar mushkulini oson qiluvchi, u bilan uchrashgan kishilarga baxt ato etuvchi xudojo'y qariya sifatida shakllangan. Rivoyatlarga ko'ra Xudo yorlaqagan odamlargina Xizr (a.s.)ga yo'liqishi mumkin. Musulmon sharqi mamlakatlari, jumladan O'rta Osiyoda Xizr (a.s.) nomi bilan bog'liq ko'plab qadamjolar (Hazrati Xizr masjidi va boshqalar) mavjud.