A. P. R im k ev ic h

4 0 '.  T o k a rlik   d a s tg o h i  k e s k ic h in in g   b o ‘y la m a   tezlig i 
12  s m /m in ,  k o ‘n d alan g   tezligi  5  s m /m in .  D a stg o h   korpusiga 
b o g ia n g a n   san o q   sistem asida  k esk ich n in g   tezligi  q an d a y ?
4 1 .  V ertoly ot  sh im ol  to m o n g a   20  m /s   tezlik   b ilan   u chd i. 
A gar  g ‘arb   to m o n d a n   10  m /s   tezlik  bilan  sh am o l  essa,  v e r­
to ly o t  q an d a y   tezlik  b ilan   va  m erid ian g a  n isb a ta n   q an d a y  
b u rc h a k   o stid a  u ch a d i?
4 2 .  Q ayiq  d ary o n in g  b ir q irg ‘og ‘idan  ik kin chisiga о  Чау о - 
tib  d ary o n in g   oqim iga  p e rp e n d ik u la r  ravishda  suvga  b o g ‘- 
langan  san o q   sistem asida  4  m /s   tezlik   bilan  h a ra k a tla n a d i. 
A gar  d a ry o n in g   kengligi  800  m ,  o q im n in g   tezlig i  1  m /s  
b o l s a ,  oqim   qayiqni  n e c h a   m etrg a  surib  ketadi?
43. Tokarlik dastgohida kesik kon us shaklidagi detal y o ‘nil- 
m oqda (14-  rasm).  Agar keskichning bo‘ylam a tezligi  25 sm /m in  
b o ls a ,  uning  k o ‘n dalan g  tezligi  q a n c h a  b o lis h i  lozim ?  D e ta i­
ning  o lc h a m la r i  ra sm d a  (m illim e tr  h iso b id a)  k o ‘rsatilgan.
1  S h u   p a r a g r a f n in g   b u   v a  b u n d a n   k e y in g i  m a s a la la r in i  g ra f ik   u s u ld a  
y e c h is h   m u m k i n .
12

---

о
v
4 4 .  S uvga  bogM angan  sa n o q   siste m asid a  tezligi  6  m /s  
b o ‘lgan  m o to rli  qayiq  d ary o   orq ali  en g   qisqa  yoMdan  o ‘tishi 
lozim .  A gar  d ary o   o q im in in g   tezligi  2  m /s  b o ‘lsa,  d ary o n in g  
b ir q irg ‘o g ‘id an   ikkinchi  q irg ‘o g ‘iga  suzib o ‘tishi  u c h u n   qayiq 
q irg ‘o q q a   n isb atan   q an d a y   y o ‘n alishda  h arak atlan ish i  lozim ? 
Q a y iq n in g   yerga  n isb atan   tezligi  q an d a y ?
4 5 .  V e rto ly o t  s h a m o ls iz   k u n d a   a n iq   s h im o lg a   q a ra b  
90  k m /s o a t  tezlik  bilan  h a ra k a tla n m o q d a .  A gar  m eridianga 
45°  b u rc h a k   o stid a  s h im o li-g ‘arb   to m o n d a n   sham ol  esadigan 
b o ‘lsa,  v e rto ly o tn in g  tezligi va  kursi  q an d a y   boMishini  toping. 
S h a m o ln in g   tezligi  10  m /s.
4 6 * . Y erga 
bogM angan 
san o q  
sistem asida 
tram vay 
v = 2,4  m /s   ( 1 5 - rasm ),  u ch   kishi  (p iy o d a)  esa  m o d u li  ji- 
h a td a n   b ir  xil,  y a ’ni  u,  = u 2 =  u 3 =  1  m /s   tezlik  bilan  h a ra ­
k a tla n m o q d a :  a )  p iy o d alarn in g   tram vayga  bogMangan  sa­
n o q   sistem asidagi  tezlik larin in g   m o d u lla rin i;  b)  p iy o d alar­
n in g   tezlik lari  v e k to rla rin in g   sh u   san o q   sistem asidagi  k o o r­
d in a ta la r  o ‘qlarig a  proyeksiyalarini  toping.