A. P. R im k ev ic h

2 1 3 * .  K o s m o n a v t - u c h u v c h i l a r n i   m a s h q   q il d ir is h d a
3 8 -  ra sm d a   sx e m a tik   ra v ish d a   ta s v irla n g a n   s e n trifu g a d a n  
foydalaniladi.  A gar k o sm o n av td an   aylanish  o ‘q ig ach a b o ig a n  
m asofa  4  m ,  aylanish  ch a sto ta si  30  a y l/m in   b o i s a ,   m assasi 
80  kg  li  k o sm o n av t  o g irlig in in g   m o d u lin i  va  y o ‘n alish in i 
toping.
36

---

2 1 4 . 
K o sm ik   k e m a   e rk in  
u c h a y o tg a n d a   richagli  ta ro z i- 
d a n   fo y d a la n ib   jis m   m assasi 
q a n d a y  ta q q o sla n a d i?   Prujinali 
ta ro z id a n   fo y d a la n ib -ch i?
R
2 1 5 .  
K o s m i k  
k e m a d a  
«vaznsiz»  b o lg ‘a  b ilan   zarb   b e- 
rib  «vaznsiz»  m ateria lg a  ishlov 
b erish   m u m k in m i?   S h u n i  tu -
3 8 -  rasm .
sh u n tirin g .
2 1 6 .  O y d a  o tilg a n   jism   u c h ib   b o ra y o tg a n   v a q td a   t o ‘la 
vaznsiz h o latd a b o ‘ladi. Y erda esa b u n d ay  jism n i faqat taqriban 
v aznsiz  deyish  m u m k in .  N im a   u c h u n   shun d ay ?
2 1 7 .  A v to m o b il  ic h id a g i  h ay d o v c h i  b ir  la h z a   v az n siz 
h o la td a   b o ‘lishi  u c h u n   radiusi  40  m   b o ig a n   qavariq  k o ‘p - 
rik n in g   o ‘rtasid an   u  q an d a y   tezlik  b ilan   o i i s h i   lozim ?
2 1 8 .  M ars  p lan eta sin in g   radiusi  3380  k m ,  u n dagi  erk in 
tu sh ish  tezlan ish i  3,86  m /s 2 b o is a ,  shu p la n e ta  u c h u n   birinchi 
kosm ik tezlikni  hisoblang.
2 1 9 . V eneraning  massasi  4 ,9  •  1024  kg,  radiusi  esa  6100  km 
b o i s a ,  shu  p la n e ta   u c h u n   b irin c h i  kosm ik  tezlik n i  hisoblab 
chiqing.
2 2 0 . Y er  a tro fid a   o rb ita  b o ‘ylab  h ara k a tla n a y o tg a n   O y ­
n ing  o ‘rta c h a   tezligini  hiso b lan g   ( 1 4 - jad v alg a  q arang).
2 2 1 * .  Y er  sa th id a n   600  km   b aland lik dag i  o rb ita   b o ‘ylab 
aylanishi  u c h u n   s u n ’iy  y o id o s h   q an d a y   tezlik k a  ega  b o iis h i 
lozim ?
2 2 2 * .  S u n ’iy  y o id o s h n in g   d oiraviy  o rb ita   b o ‘y ic h a  ayla-
lang  (b u n d a   M -  sayy o ran in g   m assasi,  R -  y o id o s h   o rb ita - 
sin in g   radiusi).
22 3* . Y er sirtid an   21600  km   m aso fada  h arak atlan ay o tg an  
y o id o s h n in g   aylanish  davri  Y er y u zid an   600  k m   b alan d lik d a 
h a r a k a tla n a y o tg a n   y o i d o s h n in g   a y la n ish   d a v rid a n   n e c h a  
m a rta   katta?
fo rm u la  bilan  an iq lan ish in i  isbot-
37

---